Four Corners dag 3, Chaco Canyon en Cuba 

Blanco Wash

Zondag 23-7-2000

Opstaan, tanken, en zonder ontbijt op pad, want dat kunnen we hier nergens vinden. Via de 64 naar Blanco, en vlak daarna de 4450, unpaved, richting zuiden.
Bij Fivemile Crossing (is geen plaatsje, maar alleen een brug) over een mooie oude brug, heel smal, over de Large Wash. Dan verder langs de Blanco Wash, die de Blanco Canyon heeft uitgesleten, niet echt spectaculair, maar wel lekker "Wild West-achtig".

Als we de Huerfanito Peak (één van de zes bergen van de derde wereld van de Navajo, zie The creation or age of beginning) rechts zien nemen we per ongeluk de rechtervork op een tweesprong. De linker- zou ons verder door de canyon gevoerd hebben; met bochtjes en al dus, en deze weg leidt naar precies hetzelfde punt een stuk verderop, maar dan kaarsrecht. Het leuke is dat we door flink heuvelachtig gebied rijden, dus het is heuvel op heuvel af, met El Huerfano (groot, zwart) steeds in zicht.

Uiteindelijk belanden we op interstate 550 (de wegen zijn hier niet echt dikgezaaid, dus helaas ontkom je af en toe niet aan de interstate).

 

El Huerfano Trading Post, dat ik had willen bekijken, zien we over het hoofd. Blanco Trading Post is out of business (wat dus met Huerfano Trading Post ook wel het geval zal zijn geweest). Dat waren twee "historische" trading posts...

 

Chaco Canyon

Vanaf Blanco Trading Post is Chaco Canyon, waar ik graag langs wil, volgens een bord niet te bereiken; volgens mijn kaart wel. Even verder ligt Nagezi (bestaat uit 1 huis), en ook daar staat een bord dat Chaco Canyon niet te bereiken is. Blijkbaar willen ze iedereen naar de hoofdingang hebben of zo.

We komen er uiteindelijk, netjes volgens de borden, via een grote omweg. Het land waar we doorheen rijden is trouwens dor, droog en vlak.

 

Voor het informatiecentrum van Chaco staat een telescoop opgesteld waarmee je de zon kunt bekijken. Er is veel activiteit aan de randen te zien (niet te zien op de foto helaas).

Chaco Canyon is weer zo'n plek waar pueblo's gevonden zijn. In dit geval erg veel, verspreid over de canyon. We kiezen er eentje uit om te bekijken, in plaats van als een gek door de canyon te scheuren om ze allemaal te zien. Het wordt Pueblo Bonito .

 

Pueblo Bonito

We zijn daar precies op tijd voor een rondleiding. Pueblo Bonito (mooie Pueblo), de grootste pueblo die ooit is gevonden.

Er was hier veel beweging, vertelt de gids: handel, mensen die hier een paar jaar woonden en dan weer verder trokken. Er waren ook toen waarschijnlijk al veel verschillende Pueblo-stammen, die handel met elkaar dreven en veel bij elkaar langskwamen. De huidige pueblostammen (waarvan er veel hier in New Mexico zitten, en verder natuurlijk de Hopi) stammen rechtstreeks af van degene die hier woonden.

De pueblo ligt vlak onder "Dangerous Rock", waar ze een muur tegenaan hadden gebouwd. De eerste archeologen die dat zagen vonden het erg naïef, dat die Indianen ooit hadden gedacht dat ze met zo'n lullig muurtje een overhellend rotsblok zouden kunnen verhinderen te vallen, maar het mooie is, dat die rotsen vallen doordat de zachte onderkant sterk erodeert, en precies daar helpt dat muurtje tegen.

 

De rots is uiteindelijk gevallen, maar dat was pas in 1947...

Ook hier weer voorraadkamers in de buitenste ring. Later is daar nog een muur omheen gebouwd, met planken tegen de muren: ook weer voor voorraad, of misschien waren dit een soort jeugdherbergen.

 

De pueblo is in een cirkel gebouwd, in een groot aantal stadia, met veel verdiepingen. Op sommige plaatsen kun je mooi zien dat de Anasazi in het begin slordig konden bouwen, met veel specie tussen de stenen, maar dat water scharser werd in de loop van de tijd, zodat ze met steeds beter in elkaar passende stenen gingen bouwen, waardoor ze steeds minder species nodig hadden.

Vrij kort na het hoogtepunt van bouwwerkzaamheden is de pueblo verlaten. De laatste actie voor het verlaten was het dichten van de plaza met een muur (die was helemaal open naar buiten), en het dichten van de openingen in de voorraadklamers. Blijkbaar waren de betrekkingen onderling of met omringende mensen op het laatst niet meer echt vriendelijk.

 

Twee grote kiva's

Van deze foto is ook een grote versie beschikbaar (125 Kb).

Deze pueblo heeft twee grote kiva's, in spiegelbeeld gebouwd. Waarschijnlijk voor in de twee seizoenen.

De huidige pueblo-Indianen hebben veel van die symmetrie-achtige dingen: waarschijnlijk waren de bewoners van Chaco (niet echt superveel, Pueblo Bonito was vooral een stad voor handel en ceremonies) ook verdeeld over twee stammen, woonden oost-west, die de ceremonies in de bijbehorende kiva in de zomer/winter verzorgden.

Er bestaat een hele mooie virtuele reconstructie van de kiva hier in Pueblo Bonito, waar je virtueel in rond kunt lopen.

Ook hier weer werden mensen begraven in de voorraadkamers. In één van die kamers werden twee bijzondere mensen gevonden: 1 foot langer dan de rest (6 feet), beladen met turqoise, en met crushed knees en crushed skulls.
Een verklaring hiervoor, daar zijn ze nog niet uit.

 

Theorieen over de Anasazi maatschappij

De Hopi nu hebben gemeenschappen waar iedereen gelijkwaardig is, terwijl de Hokoham,. verder zuidelijk, heel sterk hiërarchisch waren, met klassen, zoals de Azteken en de Inca's. Het lijkt er een beetje op alsof hier bij de Anasazi ook een poging tot zo'n klassemaatschappij is geweest.

De gids fluistert mij toe dat de Navajo's "skullcrushers" worden genoemd door de Hopi, maar dat "dat niet aardig is van haar om te zeggen".

Het is een beetje onduidelijk wanneer de Navajo's hier zijn verschenen. De meeste mensen denken vlak voor de Spanjaarden kwamen, en toen konden ze hier geen handje in hebben gehad (de pueblo's zijn verlaten zo rond 1300 dacht ik). Ernst is er van overtuigd dat de vijandelijkheden en de verlatingen het werk van de Navajo's zijn.
De Navajo's zelf zeggen dat ze hier "altijd" zijn geweest, net zoals ze "altijd" schapen hebben gehad, maar die hebben ze toch echt van de Spanjaarden gekregen, dus dat duidt er op dat dat "altijd" enige honderden jaren telt.

Ik bedenk zelfs nog een andere theorie: die grote mensen kunnen natuurlijk twee Noormannen zijn geweest!!! Hoewel die dan wel heel erg ver door dit werelddeel gereisd zouden zijn. Nou ja, het klonk interessant.

Ze vertelt over de wegen die hier zijn gevonden.
Kaarsrechte wegen , waarvan het lastig is te bedenken waar ze voor hebben gediend: ze liepen nergens naar toe, en waren, doordat ze kaarsrecht over bergen heen liepen, ook niet de gemakkelijkste manier om van nergens naar een pueblo te komen.

Zoals over alles wat met de Anasazi te maken heeft bestaan hier een aantal verschillende theorieën over, van statussymbool (naar wie z'n huis de meeste wegen lopen staat het hoogst in aanzien) tot pelgrim-achtige voorzieningen.

Ook over het plotselinge vertrek van de Anasazi hier uit Chaco bestaan verschillende theorieën. Er is lang gedacht dat het eenvoudig een kwestie van een grote droogte was.

Maar tegenwoordig wordt er meer gedacht aan iets wat met religie te maken heeft.
De plaats van mensen in de samenleving van de Anasazi (die volledig samenhing met de religie) werd waarschijnlijk strict bepaald door je geboorte. Daardoor had je een groot verschil in status tussen mensen, waar niets aan te veranderen was.
Op een gegeven moment kwam er in het westen een aspect van het geloof op dat met Kachinapoppen te maken had, waar iedereen aan mee kon doen, onafhankelijk van de plek waar je geboren was. Het idee is dat mensen vanuit Chaco en masse hun woonplaats verlaten hebben om mee te gaan doen met die nieuwe religie, waarbij de droogte hielp bij het verliezen van het vertrouwen in de oude religie.

 

Archeologie

De rondleiding is heel interessant, maar erg vermoeiend: je moet heel veel staan luisteren in de bloedhitte, en je mag niet tegen de muren leunen.

Ze vertelt ook over de verschillende ideeën over archeologie: De eerste archeoloog had hier een trading post (jawel, hij is steenrijk geworden van het verkopen van alle mooie spulletjes die hij hier heeft opgegraven); zijn idee was: beschrijven en verkopen. Opgraven werd ruw gedaan.

Later kwam het idee van reconstructie. Nu is het idee: zien wat er is (heel voorzichtig opgraven dus), en behouden zoals het is (door bijvoorbeeld op alle muren een toplaag aan te brengen zodat erosie die toplaag aantast en niet de oorspronkelijke muur).

Er is overleg met de Indianen, omdat alles uiteindelijk van hen is. Tot onze grote verbazing spelen ook daar weer de Navajo's een hoofdrol, terwijl die er toch echt niks mee te maken hebben.

Alle doden zullen worden teruggegeven. Iedereen heeft een stem in wat er moet gebeuren.

De grote kiva, bijvoorbeeld, is op verzoek van de Hopi en andere Pueblo-Indianen afgesloten. Niet alleen tegen vandalisme, maar vooral omdat allerlei new-age achtige figuren er hun eigen "Indianen" ceremonieën in gingen houden.

De Indianen vinden trouwens over archeologie, dat dingen, net als mensen, een tijd van leven en een tijd van gaan hebben. Je moet de dingen dus met rust laten, en rustig de gelegenheid geven om te verdwijnen, als dat is wat er gebeurt. Eigenlijk hadden ze de hele opgraving dus niet gewild, maar nu dat één keer gebeurd is, moet je niet meer je best doen van alles te bewaren.

Vind ik eigenlijk wel een heel mooi idee. Bovendien is het natuurlijk veel en veel leuker als je stukjes van die pueblo zou ontdekken als je hier per ongeluk doorheen wandelt, in plaats van dat er een heel National Park met bordjes en gidsen omheen is gebouwd. Aan de andere kant zou wel alles leeggejat worden natuurlijk.

Er bestaat in de USA een wet, de Native American Graves Protection and Repatriation Act, die zegt dat alle dode Native Americans teruggegeven moeten worden aan de Native Americans, en niet in musea en dergelijke tentoongesteld mogen worden. Dat betekent dat langzamerhand alles wat met graven van de Anasazi te maken heeft zal worden teruggegeven aan de Native Americans.

Probleem hier is onmiddellijk weer dat "de" Indianen niet bestaan: De Anasazi zijn de voorouders van de Hopi en andere Pueblo stammen. Maar de Navajo's doen hun uiterste om te vertellen dat ook zij van de Anasazi afstammen, en dus recht hebben op de Anasazi ruïnes.

Ik kan me toch niet echt aan de indruk onttrekken dat dit gewoon een moderne vorm van raiden is...

 

El Bruno's Cantina y Restaurante in Cuba

We gaan terug via de 14 (unpaved natuurlijk, we hebben vandaag nog nauwelijks asfalt onder de auto gehad), bij Seven Lakes (1 huis) de 9 op (unpaved), naar Whitehouse (1 huis), naar Torreon (waar een schoolbus staat, en zowaar 3 huizen).

Er steekt een Coyote over!!! Ik ben de enige die hem heeft gezien. Ik rij terug, en daar staat hij nog, langs de kant van de weg, nog nieuwsgieriger naar ons dan wij naar hem...

Dan de 197, naar Cuba, waar de grote weg is, asfalt dus weer.

In Cuba gaan we eten, in El Bruno's Cantina y Restaurante , een overheerlijk Mexicaans restaurant. Iedereen die ooit in Cuba komt: beslist daar gaan eten! Volgens een kranteknipsel uit de "Albuquerques Journal" met een bespreking van het restaurant is het motto hier: "Simplicity is the secret of Superb Food".

 

Het Frontier Motel, waar we overnachten, heeft een prachtig zwaluwnestje op de lamp die het niet doet.

 

Je kunt het motel niet mooi noemen, maar op de één of andere manier doet het zijn naam eer an. Zeker met Karin voor de deur natuurlijk.

 

Avondwandeling in Cuba

Voor we gaan slapen een wandelingetje (dat is niet echt normaal hier, de paar auto's die voorbijkomen vragen of we een lift willen) (hoewel dat natuurlijk ook kan komen door de aanwezigheid van Karin).

 

Iedereen heeft hier een groot huis met een groot erf (nou ja, behalve degenen die in caravans wonen dan), we krijgen drie honden achter ons aan die graag geadopteerd willen worden, hier en daar paarden, bomen, ouwe auto's, een heerlijk gedoetje...
Schommelen in het Franciscus van Assisi Park, waar ik nog een Lewis Woodpecker zie (very rare).

 

We zijn een beetje tot rust gekomen, langzamerhand, na Indian Country, maar nog steeds voelt niemand zich er echt lekker over.

We zullen deze reis noig veel lezen en zien, voor we teruggaan naar de Hopi, en er een heel klein beetje van zullen snappen.

De reis wordt voortgezet op de eerste dag van New Mexico .

Uiteraard is er ook van New Mexico een overzicht .

 

Onderschrift

Code voor foto: