In zijn boek Zero degrees of empathy uit 2011 worden autisten, samen met mensen met een aantal persoonlijkheidsstoornissen (narcisme, borderline en psychopathie) door autisme-onderzoeker Simon Baron-Cohen opgevoerd als mensen zonder empathie. De Amerikaanse titel is The science of evil, om het nog eens sterker aan te zetten. Met tussen haakjes excuses voor iedereen die “autist” als scheldwoord ziet. Ik gebruik het hier niet als scheldwoord maar als verkorte vorm van “iemand met de diagnose ASS”.
Empathie
Autisten krijgen in zijn boek weliswaar het stempel “positief”, omdat ze een gebrek aan empathie combineren met een stelsel aan morele overtuigingen vanuit hun neiging tot systematiseren, zodat ze niet geneigd zijn tot het Kwaad, maar de boodschap blijft: empathie en autisme gaan niet samen.
Zeven jaar later meldt dezelfde Simon Baron Cohen op Twitter dat het een mythe is dat autisten geen empathie hebben. Kennelijk is hij, terecht, van zijn theorie afgestapt, maar zijn boek blijft verkocht worden.
Hoe zit het dan wel? Ik denk dat het zogenaamde gebrek aan empathie is gebaseerd op een serie misverstanden tussen autisten en anderen. Empathie is niet één ding. Er bestaat geen “empathie-gen”, en er bestaat geen “empathie-circuit” in de hersenen.
Meevoelen
Een van de samenstellende delen van empathie is meevoelen met een ander. Veel autisten voelen heel sterk mee met anderen wanneer ze merken dat iemand pijn heeft of verdrietig is. Het misverstand kan hem er hier in zitten dat het lastig is, voor wie autistisch is, om in de gaten te hebben hoe iemand zich voelt. Op de vraag “Is er iets”, wordt bijvoorbeeld geantwoord “Nee hoor, er is niets”. De autist gaat er van uit dat de ander eerlijk is, net zoals de autist dat zelf zou zijn.
Verplaatsen in de ander
Een ander onderdeel van empathie is dat je je kunt verplaatsen in de ander. Dat zouden autisten niet kunnen. Het wonderlijke is, dat dat andersom natuurlijk minsten zo zeer geldt. Neurotypici (niet-autisten) kunnen zich niet verplaatsen in iemand die autistisch is, en vinden het, bijvoorbeeld, aanstellerij wanneer iemand er niet tegen kan wanneer er meerdere gesprekken tegelijk worden gevoerd. Er is dus over en weer een gebrek aan perspectiefverplaatsing. De autisme-onderzoeker Damian Milton noemt dat het `double empathy problem’: er is een probleem met empathie tussen neurotypici en autisten.
Elkaar begrijpen
Tenslotte is onderdeel van empathie dat je tot actie over kunt gaan, en iets voor iemand doet. Ook daarbij is het logisch dat er misverstanden ontstaan. Als de autist in kwestie de ander alleen laat, omdat hij of zij in dezelfde situatie ook graag alleen tot rust komt, is dat een empathische actie, die vaak als niet-empathisch wordt geïnterpreteerd. Of de autist komt niet tot actie, uit twijfel over de mogelijkheden, en de wetenschap dat het zo vaak fout valt wat hij of zij probeert te doen.
Laten we dus alsjeblieft voor eens en altijd onthouden dat het zogenaamde gebrek aan empathie van autisten berust op een serie misverstanden. Die misverstanden liggen niet perse aan degene die autistisch is, maar komen tot stand door de wisselwerking tussen autisten en neurotypici. De oproep is dus: laten we proberen elkaar te begrijpen.
Ook verschenen bij uitgeverij Saam, vanwege mijn boek Autisme is geen puzzel dat daar is uitgekomen.
Mogelijk is de empathische gevoeligheid bij iemand met autisme soms zo groot dat het letterlijk pijnlijk is of wordt om bij de ander in te voelen. Dus is het mogelijk zelfbescherming. Ik heb je lezing gevolgd van 27 okt. en hoop dat heel veel ASS psychologen je boek gaan lezen. Het klopt allemaal. Dank.
Dank je, dat is echt een heel groot compliment.
En je hebt helemaal gelijk…
Dag Sylvia, ik heb je nog paar recent “ontdekt”, maar ik apprecieer / deel op veel vlakken je mening.
Indien men met empathie bedoelt dat je zélf “kan voelen” wat die persoon meemaakt, dan lukt dat (gelukkig) bij mij niet.
Mocht dat zo zijn, dan zou ik continu onder dat “voelen” gebukt gaan. En zou ik totaal niet meer functioneren.
Gelukkig ik kan wél perfect het “empathisch” patroon zien, én kan ik zeer goed mee vanuit het perspectief kijken, waaronder een ander “gebukt” gaat. Dit stelt mij dan in staat om, de juiste intonatie, woorden, stiltes, enz te vinden om die persoon bij te staan in zijn moment van “ontreddering” en hem erdoor te helpen. Want deze laatste kan vaak het bos door de bomen niet zien, net omdat ie gebukt gaat door emoties…
Voorbeeld: de aanslagen van 11/09/2001 op de Twin Towers in NY. Ik heb, net als mijn collega’s hebben die beelden “live” op tv zien gebeuren. Het grootste deel van mijn collega’s was daarvan aansluitend onder de voet, en kon niet meer functioneren ook al gebeurde het op een ander continent.
Zij zijn Neuro Typisch empathisch: ze nemen blijkbaar iemands anders gevoel naadloos over, alsof ze t zelf meemaken…
Ik heb zowat iedereen gekalmeerd en na een tijdje kon iedereen weer aan het werk…
Natuurlijk ging mijn hart uit naar wat er ginder gebeurde én tezelfdertijd ging mijn brein ook aan de slag van “hoe die hulpverlening dat ging aanpakken”. En ging een deel van mijn energie naar “ik wens zo dat er hoop is”.
Maar die ontreddering van dat voelen van iemand anders emoties die dat écht daar meemaakt , neen, dat laat mijn brein gelukkig niet toe.
Dus jawel, het is een mythe dat mensen met ASS (Autisme Spectrum Systeem) géén empathisch vermogen hebben, maar in tegenstelling tot mensen met NTS (Neuro Typisch Systeem) is het vaak een voordeel om dat “voelen” niet te laten binnenkomen.
En verder ook nog, “empathisch zien en handelen” kan pérfect worden aangeleerd: én daar hebben mensen met ASS en voordeel tov van n NTS er 🙂
Erge mooie aanvulling! Het zit inderdaad eigenlijk veel ingewikkelder dan ik het beschrijf, en bovendien is het ook echt verschillend bij iedereen.
Je Twin Towers voorbeeld vind ik erg mooi. Ik herken wat je schrijft.
Ik heb op de een of andere manier het idee dat het ook weerspiegelt hoe je zou reageren wanneer je er daadwerkelijk bij zou zijn geweest. Omdat voor wie autistisch is het leven sowieso voortdurend al ‘onverwacht’ is, kunnen we, als ik even generaliseer, vaak veel koelbloediger denken en handelen wanneer er een noodsituatie is die ook voor neurotypici onverwacht is. Neurotypici daarentegen, raken dan, generaliserend, volledig van slag.
Ja dat is precies mijn ervaring, juist omdat Autisten een enorme centrale (programmeerbare) CPU hebben kunnen ze juist doordat ze niets wegfilteren, alle signalen uit de omgeving oppikken, en dus hun Empathisch denken tot grote hoogte ontwikkelen.
Wat dat meevoelen, wat echt iets anders is dan het NTS meelij hebben, worden nogal wat Autisten echt gestraft worden door de Groepsdwang des NTS. Ik heb daar zelf ook vele malen ernstige problemen gekregen omdat ik nog net niet de gedachten van mensen kan lezen, maar wel achter het sociaal geveinsde masker kijk.
Zelfs mijn eigen therapeut een keer ernstig gekwetst omdat hij zelf juist de rots in de branding wil zijn voor ons, maar ik ondanks alle positief constructieve kracht die hij uitstraalde zag dat ie er beroerd aan toe was van binnen, ik voel dan de ellende bij de persoon zelf.
Vroeger kreeg ik dan direct last van het “ongewenste hulp syndroom”, en probeerde ze te helpen door gelijk ter zake te komen, maar als mensen hun gevoelens proberen te verbergen, zo heb ik geleerd, is het zaak heel voorzichtig empathie te tonen, voor iets wat ze zelf niet willen laten zien.
Je ziet sommigen vooral vrouwen daar zwaar onder gebukt gaan, en dan hun hooggevoeligheid wat in mijn ogen niets anders is dan empathie (op dezelfde golflengte voelen dus), proberen een plek te geven door te verdwalen in esoterische marskramerij.
Want gewone mensen willen wel over gevoel en emoties praten, als het maar de emoties en gevoelens van *anderen* zijn… Spreek je ze direct aan op hun eigen ontreddering, door gewoon de werkelijk onbewust uitgestraalde signalen te benoemen. Ze lopen dan net als een Autist die teveel signalen aan het verwerken is, soms helemaal vast, en inplaats van hulp te aanvaarden, voelen ze zich betrapt op hun kwetsbaarheid, en gaan dan verdedigen dat het niet zo is dat ze eigenlijk het liefste zouden willen janken.
Echter denk ik niet dat het bij NTS werkelijk het *voelen* van andermens diepere gevoelens is, zoals dat bij nogal wat ASS-burgers wel het geval is, maar juist het aangeleerde groepsdrang systeem, wat eigenlijk alleen lijkt te werken als het *ons soort mensen (wittemannen)* is.
Dat er nu honderden mensen per dag overlijden aan een ziekte waar in andere landen sinds 2 jaar geleden in totaal maar een paar honderd zijn overleden, is vreemd genoeg voor het NTS geen enkel probleem zolang het maar volgens hen *overbodige ouderen* zijn.
En daar zit ik dan met een enorm dillema, want volgens de archaise vooroordelen over Autisten zouden ASS-burgers grotendeels ongevoelige empathieloze mensen zijn…
Maar ik vind wat er nu in India gebeurt, nog veel erger dan hier, daar is geen zuurstof of vaccin en zelfs de grondstoffen voor vaccin productie is daar onbetaalbaar in prijs gestegen omdat Nederland en Duitsland er alles wegkopen.
Maar goed ik dwaal af, heb kennelijk teveel empathie met de mensen die altijd al het kortste strooitje in handen gedrukt krijgen.
Kortom je mag blij zijn dat die emoties niet binnenkomen, al vroeg ik me wel af of dat altijd al was, of dat je dat ooit bewust actief bent gaan wegfilteren, omdat het zo overspoelend kan zijn?
Want om mijn Empathische Programmering te optimaliseren, wil ik graag weten hoe andere denken en voelen, ik kan me namelijk nog precies herinneren dat ik in Den Bosch een Digitaal Lokaal aan het aanleggen was, dus allemaal Tafels, computers , scanners printers en ene beamer aanleggen voor DTP cursussen , en toen ik het Win/MAC netwerk opzette, opeens de verbinding in elkaar zag zakken, ik naar de Receptie om te vragen wat er aan de hand was, want we hadden braadband aangevraagd…
“Maar Meneer heeft u dan niet gehoord dat New York is aangevallen door terroristen met vliegtuigen”
(Gewone mensen verzinnen ter plekke de meest fabeltastische verzinsels om iets wat moeilijk te begrijpen is te vatten)
Kortom iedereen was op het internet de toen vreemd weinige filmpjes aan het bekijken, en stoorde me verschrikkelijk bij mijn werk…
Wat ook weer een beetje vreemd is, want er waren erg veel doden, al waren het er veel minder dan er werd verteld, en sterven er in Zuid Afrika per dag zoveel mensen in slums waar “onze” vaccins getest worden…
Ik voel me daar vreemd onthand, want mijn Empathie, stopt niet bij de Grens…