Het is een bekend experiment. De proefpersoon komt binnen in een kamer vol andere proefpersonen – denkt de proefpersoon. In werkelijkheid zijn de anderen acteurs. Op de vraag `hoeveel is 7 plus 8′ antwoorden die acteurs stuk voor stuk `16′. Als de proefpersoon aan de beurt is, antwoordt die ook `16′. De meeste mensen blijken zich zo te gedragen. Preciezer gezegd, de meeste neurotypici blijken zich zo te gedragen. Neurotypicus, dat is het etiket dat je aan iemand kunt geven die niet autistisch is, zoals `autist’ het etiket is dat je geeft aan iemand die dat wel is.
Neurotypici
Autisme-onderzoekers hebben iets onderzocht dat daarmee te maken heeft. Zij vroegen proefpersonen (autistisch en neurotypisch) om een beslissing te nemen, waarbij ze moesten kiezen tussen ethisch handelen en onethisch handelen. Soms had ethisch handelen daarbij een prijs (bijvoorbeeld meer betalen voor iets dat geen dierenleed veroorzaakt). Soms had onethisch handelen een voordeel (bijvoorbeeld geld krijgen voor het kopen van iets dat wel dierenleed veroorzaakte).
Het resultaat was dat de meeste neurotypici zich voorbeeldig gedroegen wanneer anderen toekeken, maar kozen voor voordeel voor zichzelf wanneer ze niet op hun vingers werden gekeken. Het zal duidelijk zijn wat er bij de autisten gebeurde: die kozen in elke situatie voor ethisch handelen, ook wanneer niemand keek.
De onderzoekers zagen de houding van de autisten als problematisch. Het was, schreven ze, een symptoom van niet-flexibel denken. Ze noemen het morele inflexibiliteit.
Ik denk dat de blik van die autisme-onderzoekers symptomatisch is voor hoe er naar autisme wordt gekeken. Alles dat afwijkt van wat als `normaal’ wordt gezien, van `neurotypisch’ dus, wordt per definitie gezien als een nadeel, als een zwak punt van autisten, als iets waarin ze gecoacht moeten worden om het te veranderen.
Autisme en integriteit
Het is duidelijk dat je daar heel anders naar kunt kijken. Een beter woord voor `morele inflexibiliteit’ is integriteit. Integriteit hoort bij autisme. Je kunt het er wel uit krijgen, maar dat kost veel energie. De maatschappij kan daar wel meer van gebruiken, op allerlei plekken.
Soms denk ik, als ik weer iemand het onware sprookje hoor verkondigen dat autisme door vaccinaties veroorzaakt zou worden: laten we alsjeblieft alle politici verplicht vaccineren, met zoveel mogelijk vaccins, zodat zoveel mogelijk van hen autistisch worden.
Helaas is dat niet mogelijk omdat autisme niets met vaccinaties te maken heeft. Daarom een alternatief: laten we de maatschappij zo veranderen dat autisten zonder problemen, met hun integriteit en al, in de politiek kunnen functioneren, en op alle andere plekken waar integriteit afwezig lijkt.
Ook verschijnen als blog bij mijn uitgever, https://www.saamuitgeverij.nl/autisme-en-integriteit/, vanwege mijn boek dat daar wordt uitgegeven, Autisme is geen puzzel.