De Correspondent wil graag `in gesprek komen’ met PVV-stemmers. Daartoe nodigen ze PVV-stemmers uit, die dan anoniem hun verhaal mogen doen, zonder enige kritische noot van de redactie. Correspondent-leden worden gemaand niet kritisch te zijn. Ze mogen vragen stellen, en PVV-stemmers of anderen kunnen voor deze gelegenheid gratis lid worden van De Correspondent (met willekeurig op te geven naam en e-mail).

Deze manier van werken heeft als effect dat er gratis propaganda voor de PVV (of extreem-rechts in het algemeen) wordt verspreid. Hoe dat in z’n werk gaat, laat ik zien aan de manier waarop een van deze geïnterviewden Islam-haat aanwakkert onder goedgelovige Correspondentleden. Dat doe ik door de tekst van het interview (waarin overigens geen vragen te zien zijn), en de tweede tekst die de geïnterviewde mocht plaatsen als artikel, te analyseren alsof het daadwerkelijk (bedoelde) propaganda is.

Onderdelen van de propaganda

“Ik ben eigenlijk links”

Anoniem 2 (link zit achter een betaalmuur; tot eind maart 2017 kun je er gratis bij via kunnenwepraten.nl, er is ook een tweede artikel met tekst van deze anonieme persoon) komt, meldt hij, “uit een rood nest”. Domela Nieuwenhuis hing als portret aan de muur, en hij bewondert de man nog steeds. Hij staat volledig achter `Oud Links’. De toon is gezet: dit is een man met wie de leden van De Correspondent zich kunnen identificeren.

Het is bovendien een beproefd middel om links in discrediet te brengen: de man is links, en vol goede wil, maar “links” heeft hem zo in de steek gelaten dat hij nu wel extreem-rechts “moet” stemmen.

Hij geeft aan het einde van het artikel ongezouten kritiek op allerlei aspecten van het neoliberalisme (gaan voor korte termijn winst, alleen geïnteresseerd in cijfers, in geld, en niet in mensen, enzovoort). Daarmee wekt hij natuurlijk sympathie op, en hij wekt ook de indruk dat de PVV daar iets aan zal veranderen.

Het is slim om dat aan het einde te doen. Zo denken Correspondent-leden (die het in de kritiek op het neoliberalisme vaak met hem eens zullen zijn) dat ze iets gemeenschappelijks hebben, en daardoor zullen ze eerder geneigd zijn mee te gaan in z’n Islam-haat.

“Maar links is nu slecht”

Vooral in z’n tweede stuk doet hij uitgebreid uit de doeken waarom links nu slecht zou zijn. Veel van die redenen gaan over het feit dat links kritiek heeft op de PVV:

Ik heb mij eveneens geërgerd aan de selectieve verontwaardiging op links. Alle uitspraken van Geert Wilders of van andere PVV’ers werden voortdurend onder een vergrootglas gelegd en op een opgeblazen manier geadresseerd.

Ik bespeur zelfs iets van fascistische trekjes in het nieuwe links. Immers, je mag van alles vinden zolang het maar aansluit bij hun vastomlijnde denkbeelden.

Correspondentleden die met hem sympathiseerden vanwege zijn linkse standpunten, zullen nu geneigd zijn met hem mee te gaan. Maar in feite is dit een variant op: “Wie kritiek op de PVV levert wil de PVV de mond snoeren”. Het is een drogredenatie, die bedoeld is om te voorkomen dat mensen kritiek op de PVV leveren.

Het is trouwens precies die valkuil waar De Correspondent in valt: de PVV-stemmer mag z’n zegje doen zonder dat er ook maar één zinnetje kritiek wordt geleverd, en leden die in de bijdragen kritiek leveren worden gekapitteld dat dat “niet bijdraagt tot een open gesprek”.

“Wij zijn goed”

Verder berijdt hij een ander stokpaardje van extreem-rechts: “wij” zijn “goed”. In eerste instantie gaat dat over een soort combinatie van de verlichting en de sociaal-democratie:

We mogen als Westen best trots zijn op wat we bereikt hebben. Hoe we ons ontworsteld hebben aan een feodaal systeem gebaseerd op gehoorzaamheid. Je kunt je nu een eigen positie verwerven, een opleiding volgen, we hebben een vangnet voor mensen die het minder hebben en voor pechvogels.

Maar al snel gaat het vooral over de superioriteit van het Christendom aan de Islam (ook al heeft hij eerst uitgebreid verteld dat hij atheïst is). Ik geef een paar voorbeelden.

De Bijbel is ook geen plezierig boek, nee. Maar dat kan gewoon worden gezegd, onderzocht, bekritiseerd. Als je dan ziet dat wetenschappers die hetzelfde onderzoek willen doen met de Koran voor hun leven moeten vrezen…

Er is een heel belangrijk verschil tussen de islam en het christendom. De Koran is het ‘enige en onveranderlijke woord van God.’ Wie ben jij dan om daar tegenin te gaan? De Bijbel stelt expliciet dat deze door mensen is geschreven.

De katholieke kerk misdraagt zich ook, kijk naar kindermisbruik. Maar zij worden erop afgerekend.

De eerste quote is volledig uit de lucht gegrepen: er zijn heel veel theologen die de Koran onderzoeken. Theologen die de Bijbel “bekritiseren” ken ik dan weer niet. dat is ook niet de taak van de wetenschap: de wetenschap neemt geen standpunt in over wat goed of fout zou zijn aan historische bronnen.

De tweede quote is natuurlijk ook nonsens. Gelovigen geloven dat de Bijbel op precies dezelfde manier door mensen is geschreven als de Koran door Mohammed: https://www.eo.nl/geloven/nieuws/item/de-bijbel-geschreven-door-god-of-mensen/

Wat hij met de derde quote bedoelt is niet duidelijk. De katholieke kerk is een hiërarchisch gestructureerde organisatie, waarbinnen openlijke veroordeling van het misbruik door priesters en pastoors pas heel erg laat op gang is gekomen. Binnen de Islam bestaat zo’n hiërarchische organisatie niet. De quote zou  een insinuatie kunnen zijn, alsof er bij Moslims op dezelfde schaal sprake zou zijn van kindermisbruik als bij de Katholieke kerk, maar dit verzwegen zou worden (door wie? door imams, door gelovigen?). Het zou ook over andere misdrijven kunnen gaan. Zou hij hier doelen op terroristische acties? Die worden overal ter wereld openlijk veroordeeld door heel veel Moslims.

Islam-haat

Het grootste gedeelte van wat hij te vertellen heeft gaat over de Islam. Je kunt een aantal subonderwerpen onderscheiden:

“Moslims zijn dom of ongeletterd”

Dat meisje had nog nooit van de Sunna gehoord, de overleveringen van de gedragingen van de profeet. ‘Dat weet ik allemaal niet,’ zei ze dan. Als ik begon over Aisha, dan zei ze: ‘Ik vrees dat dat westerse verzinsels zijn, ik kan me Mohammed niet anders voorstellen dan als goed.’

Maar anders dan bij de Bijbel is het in vrijwel alle islamitische landen voor laaggeletterden – en daar zijn er nogal wat van – heel erg moeilijk om een eigen standpunt in te nemen

Met de Sunna bedoelt hij waarschijnlijk de Sunah of, op z’n Nederlands, de Soenna, de `weg van Mohammed’, het stelsel aan regels over je handen en voeten wassen voor je de moskee in gaat, enzovoort. Het kan best zijn dat de Moslima die hij sprak de naam niet kende; waarschijnlijker lijkt me dat hij de naam zo uitsprak dat ze niet begreep wat hij ermee bedoelde.

Aisha is een van de belangrijkste vrouwen in de Islam. Ze heeft niet dezelfde rol als Maria bij de katholieken (Aisha is onder andere beroemd als geleerde), maar ze is wel net zo bekend. De ideeën over de leeftijd van Aisha toen ze met Mohammed trouwde variëren van zes jaar tot negentien. Kennelijk bracht onze Islam-hater een lage leeftijd als feit, en probeerde de Moslima een vervelende discussie beleefd te ontwijken.

De tweede quote is raadselachtig. Hij bedoelt misschien dat de Bijbel sinds het protestantisme niet alleen meer in het Latijn beschikbaar is, maar ook vertaald in zo ongeveer alle talen ter wereld. Aan de andere kant is de Koran ook in allerlei talen beschikbaar, en is Arabisch de eerste taal van een groot deel van de Moslims.

Het enige wat je dus uit z’n quote mee zou kunnen nemen is dat veel Moslims laaggeletterd zijn. Ik ben benieuwd naar z’n bronnen. Laaggeletterdheid is enorm afgenomen, en van laaggeletterdheid specifiek bij Moslims heb ik nog nooit gehoord. Integendeel zou ik bijna zeggen, want het lezen van de Koran is onderdeel van Moslim-zijn.

“Ik ben Islam-deskundige”

Zichzelf zet hij neer als een Islamdeskundige, met een grote kennis. Ik ben dat vaak tegengekomen op fora: PVV-aanhangers (of, beter geformuleerd, propagandisten van de Islam-haat) hebben een groot arsenaal aan `theologische verdraaiingen’ die heel gewichtig klinken. Meestal wordt er ook druk met soera’s gegooid; dat doet deze `Islamdeskundoloog’ niet.

Ik geef enkele quotes (hij heeft er veel en veel meer)

Het heilige corpus is in feite Koran, Hadith, Sira en Sharia. Tafsir, de koran exegese is een absolute noodzaak voor de gemiddelde moslim omdat er anders veelal niet uit te komen is. Ook zijn er vele verschillende stromingen die bezinning van de oude teksten verrekt ingewikkeld maken.

Zijn opmerking over de tafsir is vreemd: ook de Bijbel en de Torah worden bestudeerd en geïnterpreteerd. Voor de gemiddelde Christen of Jood zou er anders niet uit te komen zijn. Dat er zoveel stromingen binnen de Islam zijn lijkt me ook geen diskwalificatie; integendeel.

Verder maakt het gebruik van deze woorden sterk de indruk dat hij wil laten zien dat hij echt heel veel gestudeerd heeft op de Islam. De Sira is de levensweg van Mohammed, beschreven in de Koran; het is niet iets aparts. De Sira is ook een boek over het leven van Mohammed van een anti-Islam uitgeverij. Bij het `heilig corpus’ van de Islam behoort dat boek bepaald niet. Verder bestaat er niet één Hadith, maar een enorme hoeveelheid, en er bestaat niet één sharia. Sharia betekent simpelweg wetgeving.

Het viel mij op dat ik meer kon vertellen over de wordingsgeschiedenis, maar ook over de Hadith en met name de totstandkoming daarvan (de Isnad) en de Sira.

Dat Moslims niet de boeken hebben gelezen van een Amerikaanse anti-Islam uitgeverij lijkt mij vrij voor de hand liggen. Het levensverhaal van Mohammed daarentegen kennen ze allemaal uit de Koran.

Elke hadith bevat een lijst met namen, die laten zien hoe de betreffende hadith is doorverteld, en uiteindelijk terecht kwam bij degene die hem opschreef. Dat deel van elke hadith heet Isnad. Wanneer deze Islamdeskundoloog gelooft dat er zoiets bestaat als “de Isnad”, lijkt het mij logisch dat Moslims hem verteld hebben dat hij niet weet waar hij het over heeft (wat hij weer interpreteert als “ik weet er veel meer van dan zij”).

Uiteraard komt ook het verschijnsel Taqiyya ter sprake:

En dat systeem kent dan een regel, namelijk Takiya, dat men mag liegen, bedriegen, insinueren, wat dan ook, zolang het datzelfde systeem, dus de islam, maar ten goede komt.

Taqiyya houdt in dat Moslims hun geloof mogen verloochenen wanneer ze vervolgd worden, en met de dood worden bedreigd. Ze hoeven zich dus niet als martelaars te gedragen. Onze “Islamdeskundige” geeft dus simpelweg een volledig verkeerde definitie van dit begrip.

Ditzelfde “argument” werd trouwens een jaar of 75 geleden gebruikt tegen de Joodse religie:

The Talmud gives Jew permission to do anything he likes to Gentiles, without any punishment. He may cheat Gentiles, hurt them, rob them, he may rape Gentile women and children, in short, do anything he wants, for according to the Talmud, a non-Jew is not a human being, but an animal “who is of the same flesh as a donkey.”

bron: http://research.calvin.edu/german-propaganda-archive/rim3.htm

Het effect

Wat in de eerste plaats van belang is, is dat De Correspondent geen redactioneel commentaar heeft gegeven, maar alle leugens en  verdraaiingen heeft gepresenteerd zoals deze PVV-stemmer ze heeft gezegd en geschreven.

In heel veel reacties komt bewondering naar voren over de kennis die onze anoniem nummer 2 heeft. Een paar voorbeelden:

Het doet deugd om te lezen dat iemand zich echt verdiept in iets wat wordt gezien als een probleem.
U heeft overduidelijk moeite gedaan zich te verdiepen in het onderwerp.
U lijkt me iemand die niet over een nacht ijs gaat.

Er zijn ook behoorlijk wat mensen die de Islam-onzin weerleggen, maar dat verhoogt in feite alleen zijn status als Islamkenner. Het is alsof De Correspondent een artikel laat schrijven door een creationist, dat vol staat met alternative facts. Biologen kunnen dan weerleggen tot ze een ons wegen; voor de argeloze leek is het hoogstens alsof “de geleerden er nog niet uit zijn”.

Ook is er, vanuit het De Correspondent publiek, veel bijval. Die bijval geldt vaak de afkeer van het neoliberalisme, maar daar wordt “de rest” nogal eens over het hoofd gezien. Dat heeft ook te maken met het feit dat Joris Luyendijk uitgebreid heeft geschreven dat hij niet wil dat er “met logica” wordt gereageerd. Het moet invoelend en empathisch zijn. Een paar voorbeelden

Ik ben bijzonder verrast door deze mening van de pvv stemmer. Genuanceerd, helder geformuleerd, open en transparant.
Zijn kijk op het “achterlopen”van de Islam deel ik.
Bovenstaand artikel/interview inhoudelijk goed vind ik.

Ook minder onverholen wordt er afgegeven op de Islam:

Kom eens kijken in bijvoorbeeld Amsterdam, je ziet daar meer hoofddoeken als blonde koppies! Degenen die opmerkingen en bedreigingen naar hun hoofd krijgen en waar bijvoorbeeld gewoon voor de voeten worden gespuugd zonder een woord te zeggen zijn juist de Nederlanders.
Helaas was de PVV de enige partij die echt islam kritiek durfde te uiten
En wat dat betreft vrees ik dat de Islam zich niet zal veranderen (ook niet in 150 jaar), want het is al 1400 jaar rigide. En ik kijk niet alleen naar wat er nu in de wereld gaande is, want overal waar de Islam zijn invloed heeft, is het op zijn zachts gezegd een “puinhoop” en waar dat niet is, in de rijke staten, is het toch een “gefrustreerde” maatschappij, want dit heb dit zelf aan den lijve ondervonden, omdat ik in Saudi-Arabië heb gewerkt en gewoond.
Islamitische terreur is onderdeel van de Jihad, de strijd tegen ongelovigen.
Wat ik in veel discussies over de Islam mis is het volgende: Westerse mensen gaan er van uit dat in een goed gesprek we er “samen” wel uitkomen. Naar mijn mening is dat soms enigszins naïef.

Deze reacties zijn deels van betalende Correspondent-leden, deels van mensen die zich gratis hebben kunnen aanmelden; dat is niet te onderscheiden.

PVV reclame

De Correspondent heeft nagelaten er op te wijzen dat de anti-Islam “feiten” van deze Islam-hater overal op internet rondzwerven, als een soort `memes’, die mensen van elkaar oppikken en verder verspreiden.

Het is duidelijk dat deze stukken daardoor fungeren als gratis PVV reclame.

Het is in feite nog erger: doordat de beweringen van de PVV-stemmers zonder enig commentaar van de redactie worden doorgegeven, gaan veel argeloze lezers er van uit dat de beweringen wel “waar” moeten zijn.

De serie werkt daardoor als de meest geniepige vorm van propaganda voor de PVV die je je maar kunt indenken, helemaal ongeacht de vraag of de geïnterviewde dat bewust heeft gedaan.