Het stond al lang op mijn webseblijstje: Monsignor Quitchote van Graham Greene. Een nazaat van Don Quichote met een metgezel die hij Sancho Panza noemt, op reis door Spanje in Rocinante, een oude Fiat 600, en uiteraard geïnspireerd door het verhaal van Cervantes.

Tot mijn verbazing bleek dat mijn dochter het van me had geleend: het zat bij de boeken die ik uit de boekenkast van mijn ouders had uitgekozen toen ik het huis moest leegruimen. Een Penguin pocket van 30 jaar oud 😉

Monsignor Quichote is eigenlijk een dorpspastoor, die tot Monseigneur gepromoveerd wordt dankzij een kardinaal uit Rome die met zijn Mercedes strandt bij pastoor Quichote. De lokale wijn en vooral de biefstuk die hij met de kardinaal deelt (en die, bekent zijn huishoudster, altijd al van paardenvlees is geweest)  bevallen de kardinaal bijzonder goed, en als de pastoor ook nog eens de Mercedes weet te repareren (de benzine was op) vindt de kardinaal dat hij meer dan een pastoor hoort te zijn.

De plaatselijke bisschop, die pastoor Quichote als een boer ziet die ook nog eens niet echt in de goede leer is, is daar niet erg over te spreken, en wil hem weg promoveren uit zijn dorp. Monsignor Quichote vraagt daarop vakantie aan om op een rij te zetten wat hij eigenlijk wil, en de communistische burgemeester die zojuist zijn baan verloren heeft omdat hij niet is herkozen (de kapitalistische slager en caféhouder hebben een samenzwering tegen hem op touw gezet, volgens hem) gaat graag met hem mee. De `avonturen’ zijn hier en daar op Cervantes geënt, maar waar het vooral om gaat zijn de dialogen. Je krijgt voortdurend de neiging te gaan voorlezen.

Monsignor Quichote en de communistische burgemeester hebben namelijk prachtige gesprekken over het katholicisme en het marxisme, en ook bijfiguren uit het verhaal spreken zinnen die je wilt onthouden.

Wijn speelt overigens ook een grote rol in het verhaal. Die wijn, dat begint al bij de kardinaal uit Rome. Als pastoor Quichote over de lokale wijn die hij hem schenkt meldt “It’s not an important wine, monsignor’, antwoordt de kardinaal: “No wine can be regarded as unimportant, my friend, since the marriage at Cana”.

Een andere wijnscène is die waarin monsignor Quichote de heilige drieeenheid uitlegt aan de hand van de twee-en-een-halve fles wijn die ze hebben gedronken (ze nemen behalve een aantal kratten ook een aantal halve flesjes mee): “The wine these bottles contained was of the same substance and it was born at the same time.
There you have God the Father and God the Son and there, in the half bottle, God the Holy Ghost. Same substance, same birth, They’re insaparable. Whoever partakes of one partakes of all three.”
Vrijwel direct ziet hij de zonde die hij heeft begaan: de heilige geest met een halve fles vergelijken, terwijl de heilige geest gelijkwaardig is aan de vader en de zoon! Er zit niets anders op dan nog een hele fles leegdrinken om de zaak recht te kunnen zetten.

De pastoor zet trouwens ook nog een kwestie over Marx recht: zijn uitspraak dat religie opium voor het volk is.
“He wrote it in the nineteenth century, Sancho. Opium then was not an evil drug – laudanum was a tranquillizer – nothing worse. A tranquillizer for the well-to-do, one which the poor could not afford. Religion is the valium for the poor – that was all that he meant.”

Het boek zit zo vol met prachtige uitspraken (“When one has to jump, it’s so much safer to jump into deep water”, als verklaring van de abt van een zwijgende kloosterorde waarom hij naar dat klooster ging toen hij ging geloven, bijvoorbeeld) dat het erg lastig is dat mijn oude pocket al z’n bladzijden los liet als ik ze omsloeg. Dit is een boek om te lezen en te herlezen en te herlezen….

Rest nog te melden dat het einde echt prachtig is, en bijzonder ontroerend. Maar het is zonde om daar iets over te onthullen.

 Gegevens 

Monsignor Quichote,

ISBN 9780143105527

Graham Greene 

Oh ja: dit boek kun je natuurlijk het best kopen in een echte boekwinkel!