Ik weet het nog goed, de eerste keer dat we de harmonie van Mheer zagen en hoorden. Onze buren hadden ons verteld dat “de processie” langs zou komen en dat we daar zeker naar moesten kijken. Die processie op zich was al een verrassing: een soort optocht zoals we in Spanje wel eens hadden gezien, met een relikwie dat werd meegedragen en heel veel mensen die meeliepen, terwijl er plechtig werd gekeken. De processie eindigde op de binnenplaats van het kasteel van Mheer, waar de pastoor een openlucht-mis voordroeg.
Er liep ook wat wij een “fanfareband” noemden mee, de harmonie. Toen ze begonnen te spelen besefte ik dat dit niets met een “fanfareband” te maken had…
De muziek klonk devoot, met heel veel gevoel, en vooral heel veel dynamiek: van heel zacht tot heel luid. Het was ongelofelijk muzikaal, en ik schaamde me ter plekke dat ik dit een “fanfare” had genoemd toen ik ze zag. Een harmonie-orkest is dan ook iets anders dan een fanfare…
Er is meer dan koper en slagwerk
Pas veel later kwam ik er achter dat heel veel dorpen in Zuid-Limburg zo’n harmonie-orkest hebben. En dat “ons” harmonie-orkest op grote muzikale hoogte staat: jaarlijks is er een concours voor blaasorkesten (het WMC Kerkrade), en ons harmonie-orkest, Sint Cecilia uit Mheer (een harmonie-orkest in een dorp in Zuid-limburg heet uiteraard naar een heilige) wint dat erg vaak. Vanuit een dorp van 900 inwoners!
Hoe het precies zit weet ik niet, maar harmonie-orkesten worden in klassen ingedeeld, en die van Mheer zit in de op één-na hoogste klasse. De stap omhoog is alleen mogelijk als de muzikanten professioneel worden: er zit een grens aan wat je kunt bereiken als je niet full-time muziek kunt maken. Dat toont wel aan wat een ongelofelijke inspanningen alle muzikanten uit dit harmonie-orkest zich getroosten!
Tijdens een nieuwjaarsconcert
Elk jaar verzorgt de harmonie een nieuwjaarsconcert. Ze spelen dan heel afwisselende muziek, soms met een solist van elders, zoals deze “Klezmer”-klarinettist Marcel Salomon. De rest van het dorp zit dan in de zaal.
Vaak heb ik het gevoel dat dat eigenlijk de essentie is van cultuur: de ene helft van het dorp geniet van wat de andere helft van het dorp doet. Hier in Mheer betekent dat dat elk kind in aanraking komt met muziek: je gaat naar de harmonie, of naar de Schutterij (die hebben koper-plus-slagwerk), en/of je zingt in een koor. En dat gaat voor de meesten door als ze volwassen zijn. Iedereen kan z’n muzikaliteit ontwikkelen, en zelfs wie nergens aan mee doet komt in aanraking met allerlei verschillende soorten muziek bij die jaarlijkse uitvoeringen of de vele gelegenheden (de processie, kerstconcerten, enzovoort) waarbij er muziek wordt gemaakt. Door het dorp, voor het dorp.
Ik hoop in ieder geval dat er nooit een einde komt aan deze dorpscultuur. Het is prachtig, leuk, waardevol en verrijkend, Voor iedereen.
De harmonie loopt langs ons huis met opgebroken straat
Beste Sylvia, ik vind het prettig te horen dat je de muzikale kwaliteiten en inzet van de plaatselijke harmonie weet te appreciëren, en dit zowel binnen als buiten het verenigingsleven van uw dorp. Toch voelde ik een kleine frustratie bij het lezen van uw betoog, nl. wanneer het over ‘de fanfare’ gaat. Het grootste verschil tussen een fanfare en een harmonie is het instrumentarium, een fanfare bestaat enkel uit koperblazers (met de saxen, zijn eigenlijk rietblazers maar worden als koper aanzien) en bij een harmonie wordt dit uitgebreid met rietblazers, voornamelijk vertegenwoordigd door klarinetten, fagotten hobo’s en dwarsfluiten, … Dit geeft natuurlijk andere klankkleur, een fanfare neigt meer naar het Engels “brass” (denk aan de brassbands, waar enkel kopers inzitten), terwijl een harmonie al aanleunt bij het symfonisch orkest, exemplarisch uiteraard. Nu is het zo dat het pejoratieve in de tekst over ‘de fanfare’ mij stuit als lid van een fanfare. (u vindt mij en de rest van de orkesten, op de webstek van de Koninklijke Fanfare de Eendracht vzw uit Dessel, http://www.eendrachtdessel.be bij de trompetten.) De fanfare is een verschijningsvorm en het niveau hangt af van de muzikanten, de dirigent, het bestuur en de jeugdwerking. Wij zijn niet alleen de oudste vereniging van het dorp, maar ook één met de beste jeugdwerking in de regio, zie Boem Tuut en de Tuuterkes, instaporkesten voor de allerkleinsten, de kleineren en de jongere ‘ouderen’ … Net als motorrijden is muziek a way of life, ik zie het altijd als een extra taal die je spreekt, nl. die van het gevoel, recht naar je hart. Muziek verzacht de zeden. Met muzikale groeten, Wouter.
Je hebt volkomen gelijk dat de associaties die ik bij “fanfare” had, *ook* een vooroordeel waren!