Als je On Beauty van Zadie Smith uit hebt ben je teleurgesteld dat het boek niet tweemaal zo dik is. Dat is deels omdat het einde niet helemaal bevredigend is (dat kan ook bijna niet anders: er zijn zoveel personen van wie je meer zou willen weten over de rest van hun leven), maar vooral omdat ze voor elkaar weet te krijgen dat je erg nieuwsgierig bent naar wat het grote aantal personen die een rol spelen in het boek, meemaken. Ze schrijft bovendien echt heel erg goed: je wilt door en doorlezen.
Waar zit het hem precies in dat ze zo goed schrijft?
De belangrijkste personen in het boek zijn de leden van de familie Belsey: Howard, die kunstgeschiedenis doceert aan een universiteit in het noordoosten van de VS, die neerkijkt op alles dat buiten de ratio valt (zoals schoonheid), is de vader. Hij is getrouwd met Kiki, de ruggegraat van het gezin. Zij is zwart; hij is blank. De oudste zoon, Jerome, zet zich af tegen z’n vader: tijdens een uitwisseling woont hij in Londen bij de aartsvijand van z’n vader, een zwarte kunsthistoricus die uiterst conservatief is (Howard is uitermate liberal); Jerome wordt zelfs godsdienstig. Zora, de dochter, is ambitieus, en studeert niet alleen heel hard maar is ook goed in staat via manipulaties verder te komen tijdens haar studie. De jongste zoon, Levi, doet zich voor en gedraagt zich als de “brothers” uit de arme wijken van Boston (dat in de buurt ligt).
Er zijn allerlei ontwikkelingen, vooral als de aartsvijand van Howard naar zijn universiteit komt voor een gastdocentschap. Er zijn ook ontwikkelingen op het amoureuze vlak: Howard’s ratio kan hem er niet van weerhouden zich tot twee keer toe in een vrij liefdeloos, om seks draaiende buitenechtelijke relatie te storten. Dat wordt hem fataal: Kiki scheidt van hem.
Zadie Smith kan ongelofelijk goed stemmen geven aan al die verschillende personen: de hautaine academische discussies tussen de beide kemphanen zijn prachtig weergegeven, en ook de manier waarop Howard alles in zijn leven rationeel academisch benadert. Tegelijkertijd weet ze de straattaal van Levi minstens zo levensecht te maken, en datzelfde geldt voor alle andere personen.
Ook laat ze heel mooi subtiel, tussen alle regels door, zien hoe groot de rol van huidskleur is. En schoonheid komt uiteraard in allerlei gedaantes voor: het dedain ervoor van Howard, de last die de bloedmooie dochter van de vijand van Howard er van heeft, de troost die de schoonheid van een schilderij kan bieden, of van muziek.
Het is jammer dat je niet van alle personen te weten komt hoe het verder met ze zal gaan, maar Howard ziet uiteindelijk toch nog een keer schoonheid…
Gegevens:
On Beauty
Zadie Smith
Penguin Books Ltd
ISBN 9780141026664
Te bestellen bij Bol.com.
Vertaald in het Nederlands:
Over schoonheid
Zadie Smith
Prometheus
ISBN 9789044610444
Te bestellen bij Bol.com.