Over autisme wordt nogal eens gemeld dat wie autisme heeft geen of weinig empathie zou voelen. Wikipedia vertelt bijvoorbeeld: “Zo worden autisme en het syndroom van Asperger vaak gekarakteriseerd door een verminderd vermogen tot empathie voor een andere persoon”.
Wie daadwerkelijk iemand kent met het syndroom van Asperger weet dat iemand met autisme wel degelijk heel veel empathie kan voelen: wat Wikipedia meldt klopt simpelweg niet, tenzij je een veel te nauwe definitie van empathie hanteert. Hoe zit het dan wel?
Empathie bestaat uit een aantal aspecten, waar veel verschillende namen voor worden gehanteerd. Je hebt: “personal distress” (je zelf ellendig voelen als je ziet dat iemand anders zich ellendig voelt, letterlijk meevoelen), “empathetic concern” (je zorgen maken om iemand die zich ellendig voelt), perspective taking (je kunnen verplaatsen in het perspectief van een ander) en iets als executive empathy (een adequate actie ondernemen als iemand anders zich ellendig voelt).
Die vier onderdelen kun je samenvatten als emotionele empathie en perspectief-empathie. Daarbij kan emotionele empathie direct zijn (de emoties van de ander aanvoelen en daar op reageren) en indirect (de situatie van de ander begrijpen, daaruit concluderen dat de ander zich ellendig zal voelen, en daar emotioneel op reageren).
Iemand met Asperger voelt het “Godverdegodver” hier haarscherp aan
Emotionele empathie
Emotionele empathie is het aspect dat de letterlijke betekenis van het woord empathie is: invoelen, meevoelen met de emotie van een ander. Soms wordt dit aangeduid met sympathie, maar omdat dat ook een andere betekenis heeft, is emotionele empathie een handigere term.
Mensen met het syndroom van Asperger voelen beslist emotionele empathie. Het is zelfs ook onderzocht, en die onderzoeken wijzen steeds uit dat mensen met het syndroom van Asperger minstens zoveel emotionele empathie voelen als anderen, en wanneer je naar personal distress kijkt zelfs beduidend meer.
Perspectief-empathie
Perspectief-empathie houdt in dat je je kunt verplaatsen in het perspectief van een ander, en dat je adequaat kunt reageren op de emoties van een ander. Het wordt meestal cognitieve empathie genoemd, maar dat vind ik een verkeerd woord: mensen met Asperger zijn juist bij uitstek cognitief, en gebruiken bij uitstek hun cognitie om zich in een ander te verplaatsen, terwijl “gewone” mensen dit “vanzelf” kunnen: via hun intuïtie. Hier hebben mensen met Asperger, zo blijkt, een gebrek, zou je kunnen zeggen.
Het is zelfs heel moeilijk voor iemand met Asperger om zich in het perspectief te plaatsen van zichzelf, een dag later (bijvoorbeeld). Iets nu opruimen omdat je je er anders morgen rot naar zult zoeken, is daarom niet iets vanzelfsprekends, niet iets dat gesteund wordt door zo’n onmiddellijke perspectiefverplaatsing.
Het is een heel belangrijk onderscheid, tussen die twee. Mensen met autisme voelen empathie, maar kunnen zich niet goed het perspectief van de ander aannemen.
Dat is in feite precies het tegenovergestelde van mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis, die juist heel goed het perspectief van de ander kunnen aannemen maar niets voelen. Ze zijn daardoor in staat om anderen uitstekend te manipuleren, en hebben er geen enkel probleem mee een ander daar kwaad mee te berokkenen. Bij autisme is er juist een beperking in het kunnen manipuleren van anderen (vanwege een gebrek aan perspectief- empathie) terwijl er juist wel een groot gevoel is voor de ellende van een ander.[1]
Perspectief
Ter illustratie van die perspectief-empathie: Er is een klassieke test met kinderen, die ongeveer als volgt gaat (ik heb hem wat geparafraseerd):
Het kind ziet twee mensen, mevrouw A en mevrouw B.
Mevrouw A stopt haar bril in een la, en gaat de kamer uit.
Mevrouw B pakt de bril uit de la en stopt hem in een doos op tafel, en gaat de kamer uit.
Mevrouw A komt terug.
De vraag is: waar gaat mevrouw A haar bril zoeken?
Heel jonge kinderen geloven dat mevrouw A haar bril in de doos zoekt: daar zit hij tenslotte. Kinderen met Asperger blijven tot op veel hogere leeftijd dan andere kinderen in zo’n geval zeggen dat mevrouw A haar bril in de doos zal gaan zoeken.
Feiten en perspectieven
Voor iemand met Asperger is de wereld een verzameling feiten. Iemand met Asperger leert tijdens zijn leven wel dat niet iedereen al die feiten kent, en zal op een gegeven moment echt wel inzien dat mevrouw A haar bril in de la zal gaan zoeken, omdat ze de feiten niet kent.
Maar soms heb ik het gevoel dat de wereld voor iemand met Asperger lijkt op die test, waarin ze zelf de waarnemer zijn die alle feiten kent, en om moeten zien te gaan met mensen die hun bril op de verkeerde plaats zoeken. De wereld bestaat uit feiten, en niet uit perspectieven.
Een discussie met iemand met Asperger is mede daarom zo lastig: hij (of zij) is er niet zozeer van overtuigd dat hij gelijk heeft, maar weet gewoon hoe de feiten zijn, althans, dat is zoals hij het voelt.
Z’n wereld stort dan ook in elkaar als hij merkt dat hij zelf wel eens degene is die z’n spreekwoordelijke bril op de verkeerde plaats zoekt. Dan is er geen zekerheid meer over, want de wereld van feiten klopt niet meer, terwijl iemand met Asperger geen wereld van perspectieven tot z’n beschikking heeft. In een wereld van perspectieven schik je in zo’n geval een stukje in: Oh, je kon niet weten waar de bril lag. Een wereld van feiten moet in zo’n geval eigenlijk van de grond af aan opnieuw worden opgebouwd. Eén feit dat niet klopt betekent dat de gehele enorme spreadsheet waar de wereld in is vervat niet meer klopt.
Ik denk dat dit een van de oorzaken is waardoor communicatie tussen iemand met autisme en iemand zonder autisme soms zo ongelofelijk moeilijk kan zijn.
[1]Smith, Adam, The Empathy Imbalance Hypothesis of Autism: a Theoretical Approach to Cognitive and Emotional Empathy in Autistic Development, The Psychological Record, volume 59, pages 489-510, 2009.
[…] mensen zonder autisme via hun intuïtie, terwijl mensen met autisme alles bewust beredeneren. Jezelf verplaatsen in de ander gebeurt bij autisten bijvoorbeeld via bewust […]
Beste Sylvia,
Per ’toeval’ stuitte ik op je blog. Jouw commentaar en ook de input door alle reacties, zorgen ervoor dat ik een duidelijke beeld krijg van wat ASS in de praktijk van het leven betekent.
Met groet,
Marjorie
Dank je dat je de moeite neemt dat te schrijven! Ik ben blij dat m’n blog die functie vervult!
[…] Wie daadwerkelijk iemand kent met het syndroom van Asperger weet dat iemand met autisme wel degelijk heel veel empathie kan voelen: wat Wikipedia meldt klopt simpelweg niet, tenzij je een veel te nauwe definitie van empathie hanteert. Hoe zit het dan wel? (meer…) […]
Ik denk dat dit grotendeels klopt. Vooral in de ogen van de waarnemer. Hiermee bedoel ik de mensen die zelf geen autisme hebben, maar wel in hun directe omgeving mensen met autisme kennen.
Zelf heb ik deze diagnose en heb een lange weg afgelegd met diverse vormen van professioneel hulp en natuurlijk ook veel zelfreflectie.
De nuance die ik wil aanmaken in het verhaal is dat het autisme spectrum zeer breed is. Al zet je 1000 mensen met het ‘stempeltje’ asperger op een rij, geen is hetzelfde. Hiermee bedoel ik dat de mate van autisme sterk kan verschillen.
“Voor iemand met Asperger is de wereld een verzameling feiten.”
Ik snap hiermee goed wat je bedoeld en begrijp me niet verkeerd, ik probeer dit ook niet te ontkrachten. Echter lijkt het hierdoor alsof mensen met autisme en mensen zonder autisme hetzelfde zijn als zwart en wit.
Als cliënt heb ik therapie gehad en heb samen heb gewoond met mensen met autisme, als collega heb ik samen gewerkt met mensen met autisme op een leer/werkplek en als ervaringsdeskundig begeleider, het beroep wat ik nu uit oefen, is een deel van mijn werkzaamheden het begeleiden van mensen met autisme. Hierdoor heb ik meer dan genoeg mensen met autisme/asperger gekend die niet ‘alles’ als een feit zien.
Ik ken mensen met autisme die nooit moeite hebben gehad met het vertellen waar mevrouw A eerst zal zoeken naar haar bril.
Ik wil jou, maar vooral ook je lezers, met dit verhaal meegeven dat autisme niet gezien moeten worden als een hokje met kaders (je hebt het of je hebt het niet). De meerderheid, zo niet alle, gedragingen van mensen met autisme zijn hetzelfde als elk mens. Echter zijn een aantal specifieke gedragingen wat afgevlakt of juist sterker aanwezig.
Na nu een aantal jaar ook les te hebben gegeven aan collega begeleiders en ondersteuning te hebben gegeven aan naasten over autisme. Merk ik dat de meerderheid van de mensen die bovenstaande niet alleen weten, maar ook tot hun kern beseffen, vaak weinig tot geen extra inspanningen hoeven te leveren in het omgaan met mensen met autisme.
Het probleem is dat het heel erg moeilijk wordt om er over te praten zonder te generaliseren, maar generaliseren is natuurlijk in feite verkeerd.
Ik kan het vergelijk helemaal wel zien en begrijp dat je nuances zelf moet leggen van ‘niet elke asperger’ is gelijk. Maar ik voel wel sterk de rode draad er door heen lopen. En vind het mooi beschreven en duidelijk. Heb zelf een dochtertje met asperger en het is niet evident om door het bos de bomen soms te zien voor haar. Hele de ‘sociale vaardigheidswinkel’ is heel moeilijk (ze is 10) en volop aanwezig tussen die leeftijdsgroep. Ik hoop enkel dat mensen hier iets van opsteken. Als ik hier verschillende reacties lees van andere, stuit je heel vaak op de omgeving die een ‘oordeel’ heeft en vaak de ‘onmacht’ van hoe jij je kind, partner, vriend, ouder ….ziet, maar niet kunt uitleggen aan die ‘oordelend partijen’ . Soms zijn de oordelen helemaal niet kwetsend bedoeld, en hebben ze net zo die foute bril op omdat net te kunnen zien van iemand met asperger…. Ik ben blij dat ik toevallig op deze blog ben terecht gekomen!! super genoten 🙂
Ik denk dat Marvin net als ik al zo lang mensen coached dat hij niet meer beseft dat het die coaching is geweest die de meerderheid van de mensen “beter” met mensen met Autisme hebben leren omgaan.
Echter is dat een heel gevaarlijk uitgangspunt, want het gaat er niet om hoe mensen in je eigen omgeving omgaan met mensen uit het Autisme Spectrum, maar juist om de mensen die er nog geen sikkepit van snappen, en als je zegt Autisme te hebben gelijk langzaam en kinderlijk gaan praten, omdat ze denken dat je verstandelijk beperkt bent 🙁
Ik zie heel veel gebeuren tussen ASS’ers en NT’ers, maar zelfs ook tussen ASS’ers onderling waaruit blijkt dat ze weinig tot geen kaas hebben gegeten hoe je met de specifieke buitengewone eigenschappen van de ASSburger om hoort te gaan.
Vooral als ik dan ouders zie die hun kinderen met ASS veel vrijheid laten om de wereld zelf te ontdekken, zie ik vaak afkeurende blikken, terwijl dat juist zo belangrijk is, dat ze veel interactie hebben met de “gewone” mensen, en dat daar vaak veel geleerd word omdat daar nogal wat misverstanden bij ontstaan.
Die “gewone” mensen beginnen dan streng op te treden, inplaats van te beseffen dat het een buitengewoon kind is die juist iets meer POSITIEVE aandacht nodig heeft, als je daar als ouder de tijd voor neemt om die “gewone” mensen te laten zien dat hun oordeel een vooroordeel is geboren uit een gebrek aan kennis, komen we verder, maar met het afdekken en denken dat het inmiddels wel aardig goed gaat, doe je die kinderen tekort, want die hebben zoals jij het zo mooi zegt geen idee waar ze de Mosterd kunnen vinden in Abrahams Sociale Vaardigheidswinkel.
Het is voor aspergers en autisten in het algemeen heel veel moeilijker dan ze zelf zullen toegeven om de ongeschreven regels van de sociale interactie te leren, vooral ook omdat Nederlanders in het bijzonder zo bang zijn om echt over emoties te praten, en meestal als de Autist heel duidelijk voelt dat er iets mis gaat, op de vraag “wat is er” dan antwoord: ‘nee hoor er is niks…’
Terwijl dat nu juist zo’n mooie ingang zou zijn geweest om over die emotie die wel geuit, maar niet uitgesproken word, te praten, zodat je dochtertje een idioom krijgt voor emoties.
Want dat is in mijn ogen wat er gebeurt en waardoor Aspergers zo feitelijk (tactloos) omgaan met emoties van anderen, omdat bijna niemand de moeite neemt om de jonge autist handvaten geeft om zijn emoties goed onder woorden te brengen, terwijl dat juist zo belangrijk is, omdat Emoties die je niet onder woorden kunt brengen, niet besproken kunnen worden…
EN als je een emotie niet kunt analyseren en bespreken, word je er op een gegeven moment onzeker over, en dat uit zich later dan in angst voor je eigen emoties, waardoor ze dubbel zo heftig worden.
Het is inderdaad heel belangrijk om te blijven beseffen dat die “normalo’s” op hun beurt zo ‘kwetsend’ kunnen overkomen omdat ze evenmin begrijpen hoe de Asperger dingen ervaart.
Als iedereen er nu eens vanuit ging dat het geen “kwade opzet” is als iemand iets voor hem of haar kwetsends zegt, maar er in eerste instantie vanuit gaat dat diegene niet begrepen heeft wat er nou eigenlijk speelde, zouden we veel verder komen 🙂
Want door aan te nemen dat iets kwetsend bedoeld word, escaleert de boel !
Maar het grappige is dat als je iets wat zelfs met opzet als *kwetsend* naar je toegeslingerd krijgt opvat als een misverstand, je hele verbazingwekkende reacties krijgt van de gesprekspartner…
Gewoon even vragen wat iemand nou eigenlijk bedoeld als iets kwetsend overkomt;
“Wat je nu zegt komt mij kwetsend over, ik me niet kan voorstellen dat je het zo bedoeld…?”
Je geeft dan ten eerste je Emotie de ruimte, namelijk dat je je gekwetst *voelt* en ten tweede neem je de opzettelijk kwetsende persoon opeens zijn pest gereedschap uit handen 😉
Want er zijn nauwelijks mensen te vinden die en plein public durven toegeven dat ze opzettelijk kwetsen, dus zelfs de opzettelijk kwetsende pestkop zal door je verzoenende gebaar (ik kan me niet voorstellen dat JIJ dat zo bedoeld) een stap terug doen, en zijn verontschuldiging aanbieden…
Heel herkenbaar dat stuk over emoties uiten,
Ik ben net een diagnosetraject ingegaan vanmorgen(2ekeer)
En hoop om die reden dat ze niet mijn moeder weer willen spreken want zij heeft mij nooit gezien ,hoe ik was ze bagatelliseerde altijd alles waardoor ik afgeleerd heb om m’n emoties te uiten.en ben een heel meegaand sociaal wenselijk iemand geworden.
Bedoelde u dat zo?
Groet Annette
Yep,
Heb me ook decennialang verstopt in een “sociaal wenselijk iemand”.
Een slopend vermoeiende bezigheid, wat mogelijk ook de oorzaak kan zijn van borderline in mijn ogen.
Want je *ware zelf* die zich alleen thuus als je alleen in je bed ligt of op de wc zit kan manifesteren, raakt totaal losgezongen van de “sociaal gewenste persoon” die je iedere dag weer moet *spelen* om te overleven.
Zeker bij de vrouwelijke ASSburgers die ik tegenkom zue ik die innelijk slopende strijd omdat zeker vrouwen van kleins af aan gedwongen worden sociaal gewenst gedrag te vertonen, waar jongens zich met hun treinen, lego, fischertechiek en SF boeken mogen terugtrekken,worden meisjes met grove emotionele pressie gedwongen *sociaal* te doen…
Maar als assburger heb je geen idioom voor emoties aangeleerd gekregen omdat je emotionele reacties te abrupt en overheersend waren om doir je ouders/verzorgers juist geinterpreteerd te worden.
Dus worden je in hun ogen overdreven reacties afgekapt en wegemoffeld, en uiteindelijk durf je niet meer boos of verdrietig te worden, en raak je verdwaald in de grauwe middelmatigheid van emotieloos hollandse benepenheid.
Blijf besefeen dat je moeder je niet goed kan begrijpen, en dat dat *haar* probleem is, niet het jouwe
Beste Marvin en allen, In de afgelopen jaren heb ik me (vanwege mijn relatie) heel intensief verdiept in Asperger en ben het ook fascinerend gaan vinden. Een openbaring hoe je je verwachtingen moet loslaten en hoe je leert om een ander te respecteren, die niet aan onze gedragsregels voldoet. Hoe creatief en open je moet zijn in het zoeken naar andere manieren van leven en communiceren. Maar hoe om te gaan met anderen die zich er niet in willen verdiepen en afwijzend reageren? Ik hoop dat jullie hier reacties willen plaatsen betreffende het volgende. Mijn ex-partner en ik hebben 2 kinderen en bij mijn dochter van inmiddels 17 jaar heb ik het vermoeden dat zij ook asperger heeft. Het reguliere hulpverleningscircuit is niets voor hen.
Gisteren heeft mijn vader, die 1 x per jaar in Nederland is en met ons uit eten gaat, (74 jaar, dus de opa van mijn dochter) mij met goede bedoelingen enorm gekwetst.
Hij zei het volgende over mijn dochter: “Ik probeer contact te maken met ….en stuit op een muur van afstandelijkheid. Ik vind dat vervelend en trek me dat aan. Doe ik iets verkeerd? Moet ik het anders aanpakken? Dan kan ik natuurlijk zeggen: ze is nu eenmaal zo, ze heeft asperger, maar als ik dat doe, dan geef ik iets op. Dan zie ik haar niet meer voor vol aan. Voor mij is dat een omgangsprincipe. De ander voor vol aanzien. En als blijkt dat dat niet kan, dan ervaar ik dat als een grote teleurstelling. Ik heb liever dat haar vader z’n negatieve gevoelens jegens mij heeft overgebracht dan dat ze nu eenmaal zo is. In het eerste geval is er nog hoop. In het tweede geval niet.”
Hij bedoelt het goed maar ik vind het zo kwetsend! Geen hoop!?!? Alsof je iemand met asperger niet voor vol zou kunnen aanzien.
Mijn dochter heeft op haar 16de haar Havo diploma, hoogste scores van de school, heeft hele vriendelijke vrienden en vriendinnen (ook tikkeltje eigenzinnige types), speelt gitaar, zal nooit een ander kwetsen, maar inderdaad… communiceert heel weinig met volwassenen of onbekenden, kijkt hen vaak niet aan, toont weinig belangstelling op “onze” manier. Beweegt zich lastig buiten de comfort zone. Maar aan mij om haar daarin te begeleiden en dat gaat prima (heeft nu tussenjaar met bijbaan in de horeca, gaat paar maanden naar gastgezin Cambridge English examen halen in het buitenland). Hoe kan ik de ogen van mijn vader openen?
Dat lijkt me een hele lastige inderdaad!
Ook de manier waarop mensen met elkaar communiceren varieert enorm van persoon tot persoon. Dat is misschien moeilijk aan te voelen voor je vader, omdat hij met zoveel mensen “gewoon” kan communiceren, maar de sleutel lijkt me inderdaad liggen in jij het benadert: de ander respecteren, ook al voldoet die niet aan jouw verwachtingspatronen.
Dat heb je erg mooi gezegd!
Hoi Anne,
Ik zie hoe je worstelt met de “Diagnose” te accepteren, vooral ook omdat je het als het toegeven aan een “beperking” ziet, wat ook begrijpelijk is omdat “gewone” mensen een diagnose als een afgekaderd beperkt hokje zien.
Echter is het dat niet, zoals Marvin al zo helder schrijft, het is niet zwart of wit, en een Asperger is een buitengewoon ontwikkled mens, dus als je dochter nu meggeeft dat haar Aserger haar juist een hoop voordelen geeft (naast de paar sociaal erg lastige uitdagingen) die je ook duidelijk in de school resultaten ziet, geef je haar maar ook jezlef opeens een hele hoop ruimte 🙂
Een Asperger is namelijk niet minder mens, en met het accepteren en openlijk aangeven van haar buitengewone ontwikkeling als asperger (in overleg met haar natuurlijk) geef je de gewoon ontwikkelde mensen een handvat om om te gaan met de specifieke eigenaardigheden van een Asperger, zoals de voor gewone mensen vaak als kwetsend overkomende *oprechtheid*.
Het is dus zeker geen ” Dan zie ik haar niet meer voor vol aan “…
Want juist door haar Asperger “verborgen” te houden, houd je een deel van haar Identiteit verborgen, ik zou dus eerder zeggen juist als je haar helpt trots te zijn op haar buitengewone ontwikkeling, en de vele voordelen die die haar ten opzichte van de gewoon ontwikkelde mensen geeft.
Ze doorziet als ze straks haar analytische gaven heeft ontwikkeld de intenties van mensen eerder dan gewone mensen (nu lukt haar dat nog niet, o ze durft niet te vertrouwen op wat ze ziet en voelt) en het zou wel eens zo kunnen zijn dat ze juist zo gesloten doet ten opzichte van haar grootvader omdat ze voelt dat hij een negatieve verwachting heeft over haar.
Daar ligt denk ik dan ook de oplossing, leg haar grootvader uit dat ze het heel moeilijk vind om mensen die ze maar heel zelden ziet, en die dus eigenlijk iedere keer “nieuw” op haar overkomen te duiden.
Zeker omdat ze weet dat het haar Grootvader is, en ze hem dus voor zijn gevoel als vertrouwd zou horen te behandelen, maar haar dat niet lukt omdat ze hem te weinig ziet om hem als vertrouwd te kunnen ervaren, komen haar gevoel (wie is hij nou eigenlijk naast dat label “grootvader” echt?) en haar aangeleerde respect voor haar grootvader in de knoop.
Er word van haar verwacht dat ze zich gedraagt hoe kleinkinderen ten opzichte van hun Opa’s en Oma’s horen te gedragen, en daar word het voor Aspergers gelijk al heel moeilijk want wij vinden dat “gedwongen vrolijk en spontaan doen” een heel moeilijk iets, want het gaat lijnrecht in tegen onze eigen interne rechtvaardigheids gevoelens, we houden er niet van om ons anders voor te doen dan we zijn…
Je Vader doet dus niets “fout”, maar hij maakt het haar wel lastig door er zo weinig te zijn dat ze een goed beeld van hem kan vormen, want nu kent ze hem alleen van de verhalen, maar omdat er zoveel kletspraat over ons verteld word (Aspergers zijn minderwaardige gevoelsloze types) is het ook heel moeilijk voor ons om aan te nemen wat er over anderen verteld word.
Wat misschien zou helpen is als ze haar Grootvader zou mogen interviewen, alleen zij en haar Opa (of jou erbij als ze dat liever heeft) en dat ze hem dan wat voor haar denk ik belangrijk is, mag vragen wat *zij* van hem wil weten, zodat ze een “beeld” van hem kan opbouwen, wat ze uit eigen observaties nu veel te moeilijk kan doen, puur omdat ze hem te weinig ziet…
EN HEEL BELANGRIJK !
Je conclusie dat je met het echt accepteren van haar ware identiteit als Asperger haar zou vastleggen dat ze is zoals ze is, en dat er geen ontwikkeling mogelijk zou zijn is onjuist !
Ja ze is Asperger, en dat betekent inderdaad dat bepaalde sociale conventies voor haar moeilijk te accepteren om niet te zeggen leugeachtig en onecht zijn, en dat dat regelmatig door haar onverbloemde interne eerlijkheid tot onthutsend “kwetsende” opmerkingen lijd, wat haar vader en grootvader kennelijk niet aan kunnen gezien je “ik zie liever dat haar vader zijn negatieve gevoelens heeft overgebracht” opmerking.
Maar juist dat Aspergerbrein dat veeel meer heeft leren te verwerken al vanaf hele jonge leeftijd kan zoveel LEREN als het maar gestimuleerd word om die buitengewone ontwikkeling positief te stimuleren en gebruiken om die rare verhullende communicate van “gewone” mensen te doorgronden die nooit eens zeggen wat ze nou eigenlijk bedoelen, maar alles verpakken in beeldspraak en eufemismen…
Dus juist als je accepteert *dat ze Is wie ze Is*
(en haar Aspergerbrein is daar onlosmakelijk deel van)
is er nog veel meer hoop, en dus veel meer mogelijk voor haar dan je denkt 🙂
En ik kan het weten want ben van een ontzettend gesloten boos op de hele huichelachtige wereld jongetje, uiteindelijk iemand geworden die mensen met Autisme een beetje van hun verloren zelfvertrouwen terug weet te geven, en vooral ze helpt te accepteren dat Autisme geen afkeuringswaardig minpunt is, maar een buitengewone ontwikkeling die het je mogelijk maakt veel meer van de wereld te zien dan gewone mensen !
Die ongefilterde en vaak “diepere” ongefilterde blik heeft wel een nadeel je ziet ook veel van wat menen voor je willen verhullen, en alle ellende die je dan ziet kan wel eens depressieve gevoelens geven, maar als je bereid bent haar daarin bij te staan, en haar helpt die vreemde wereld om haar heen te begrijpen zal ze straks veel beter om kunnen gaan met de Idiote wereld om haar heen dan menigeen !
Veel succes en geluk gewenst in haar bij te staan in het ontwikkelen van haar buitengewoon ontwikkelde brein 😉
Het IS al goed, en kan alleen nog beter worden …
Mvg.
Ernst “Asperger” Anepool
Dag Marvin,
Ik heb een vriend waarvan ik vermoeden hebt dat er mogelijk autisme in het spel zit. De persoon is dus tot zover ik weet niet door een dokter of psycholoog gediagnosticeerd maar ik heb al wel gehoord dat bepaalde mensen hem als ‘autist’ bestempelen. Ik heb een relatie met deze persoon gehad en dat is flink verkeerd gegaan. De manier waarom en over wat, is eigenlijk absurd. Ik voel zelf ook aan dat er iets niet juist zit. Zou het mogelijk zijn je een aantal vragen te stellen in verband hiermee om ook eens te kijken naar mogelijke oplossingen etc. Bedankt.
Vervang “niet juist” in jegedachten eens voor *buitengewoon*, en lang niet alle eigenheimers zijn autist, dat er nogal wat mensen zijn tegenwoordig die iedereen die ze niet mogen voor “autist” uitschelden maakt de betreffene nog geen *autist*, net zomin als je trisomie 23 krijgt als je uitgescholden word voor “mongool” of “downy”…
Misschien is het voor de andere lezers leerzaam om hoe moeilijk dat ook zal zijn, het gewraakte misverstand, dat uiteindelijk tot de breuk leidde zo absurdistisch is dat je kennelijk ergens nog steeds niet begrijpt waarom het zo uit de hand is gekopen.
Want er open en eerlijk over praten *is* heel\eng, zekerin het begin,\ maar uiteindelijk de enige weg om in deze neurodiverse wereld op een werkbare manier met elkaar om te gaan.
Juist het niet uitspreken van gevoelens zorgt ervoor dat de maatschappij zo uiteen begint tevallen in allemaal zuilen die langs elkaar heen schuiven als de schuiffelendekerken van kathoren…
Ik lees het verhaal van Monique, 8 december 2015 om 18:11
Als twee druppels water het verhaal van mijn moeder.
Ik ben opgegroeid met een vader en broer met asperger.
Mijn moeder word nu 75 en is helemaal kapot.
Ik heb een lieve vader maar hij is zoooo moeilijk…en zo neerbuigend..
We hebben er alle drie zwaar onder geleden en pas sinds kort kan ik er meer afstand van nemen, het heeft mij ook enorm gevormd en ik heb er veel problemen door die niet meer te herstellen zijn volgend de psycholoog.
Jammer dat mijn moeder ( theatrale persoonlijkheids stoornis ) nooit hulp heeft gezocht.
Jammer ook dat we sinds de diagnose van mijn broer enkele jaren terug pas weten wat er met mijn vader aan de hand is.
Mijn moeder beseft het niet meer, ze is beginnend dementerend en zit in een slachtofferrol al zolang ik haar ken.
Ze heeft het echt heel heel zwaar gehad, al het levendige, het licht wat ze ooit in zich had is, is gedoofd, er is niets over van de vrolijke en makkelijke vrouw die ze ooit was.
Wellicht hadden we een ietsje ander leven gehad als we hadden geweten wat we nu weten, ook al is t nu zelfs nog heel moeilijk afentoe met hem omgaan.
Mijn broer ( 45 ) eet nog elke dag bij mijn ouders en dan heeft mijn moeder twee aspergers die zich met haar bemoeien…zo sneu..ze kan er -niet meer- tegenop….
Het was bijzonder om eenzelfde levensverhaal hier te lezen..
Bedankt voor deze mooie uitleg . Ik ben al eenige tijd gediagnostiseerd met asperger . Bij mij klopt de helft overigens maar.
U schreef bijvoorbeeld dat mensen met asperger zich slecht kunnen verplaatsen in anderen maar wel empathie voelen. Bij mij is dit juist andersom , maar ik heb geen anti sociale persoonlijkheids stoornis volgens de psychiater en psycholoog. Enig idee hoe dit kan ?
Geen idee 🙂
Wat misschien hierbij wel lastig is, is dat het moeilijk is om de begrippen precies te definiëren.
Bij “je slecht kunnen verplaatsen in de ander” hoort bijvoorbeeld ook dat je niet goed kunt zien hoe een situatie er voor de ander uitziet.
Ik ben bezig “The Rosie effect” te lezen, vervolg op “The Rosie project”, beide bijzonder aanbevolen.
De hoofdpersoon (duidelijk Asperger) gaat in New York naar een kinderspeelplaats omdat z’n vrouw zwanger is, en z’n vriend hem heeft aangeraden er voor te zorgen dat hij kinderen te zien krijgt, zodat hij weet wat hem te wachten staat.
Hij bestudeert de kinderen en hun ouders, filmt ze met z’n telefoon om thuis te kunnen bestuderen, merkt dat de kinderen en hun ouders opeens allemaal naar een plek gaan waar hij ze niet meer kan zien, verplaatst zichzelf om ze weer te kunnen zien, en frummelt dan met de video-app op z’n telefoon die hij niet goed kent.
Er komen twee agenten aan. “Waar denkt u mee bezig te zijn?” vraagt een van hen.
“Ik denk dat ik de resolutie aan het veranderen ben, maar ik ken de app niet goed. Misschien weet u beter wat ik aan het doen ben”, antwoordt hij.
Dat is typisch een voorbeeld van zich niet in de ander kunnen verplaatsen: hij kan de wereld alleen bekijken vanuit zijn gezichtspunt, en begrijpt niet dat diezelfde situatie er vanuit het gezichtspunt van de ouders en van de agenten heel anders uit ziet.
Beste Sylvia,
Ik wil graag mijn verhaal met jullie delen.
Ben nu zelf van huis gegaan, want ik hield het niet meer vol.
Mijn partner lijkt Asperger te hebben.
Ik heb heel vaak gevraagd ga hulp zoeken, maar er was niets aan de hand met hem!
Gisteren bezocht ik jullie site voor het eerst en alles klopte.
Wat ik het meeste mis in mijn relatie is het empatisch vermogen.
Dat maakt de communicatie ontzettend lastig.
emotioneel elkaar ontmoeten is voor mij ontzettend belangrijk!
Wat ben ik ontzettend verdrietig geweest om de eenzaamheid die ik ervaar in onze relatie en wat kom je alleen te staan.
Intimiteit en sexualiteit is minimaal.
Mijn man zit emtioneel ook echt op slot.
vind het heel moeilijk om over zijn gevoelens te praten.
De krant en zijn tablet zijn heilig kan hij zich heerlijk achter verschuilen.
Ik heb een lieve en zorgzame man.
Maar door zijn onvermogen kan hij ook macht uitoefenen hij heeft altijd gelijk!
Hij kan mij door uitspraken emotioneel ook erg pijn doen!
Dat heeft mij beschadigd.
Ik heb al heel veel keer gezegd tegen hem dat hij hulp moet zoeken, maar dat weigerd hij.
Er is niets aan de hand met hem!
Sorry zeggen is onmogelijk zit er niet in, Ik moet altijd mijn excuus maken.
Alles waar hij moeite mee heeft of last van heeft het ligt allemaal aan mij.
Ik heb het ontzettend moeilijk en veel verdriet ik weet niet meer wat ik moet doen.
Ik eis van hem dat hij hulp gaat zoeken anders stop ik de relatie.
Het probleem met ‘hulp zoeken’, is dat dat alleen maar zin zou hebben wanneer hij door een therapeut zodanig veranderd zou worden dat hij voor jou ‘aanvaardbaarder’ is. Ik kan me heel goed voorstellen dat je daar enorm naar verlangt, maar ik ben bang dat dat niet realistisch is.
Eigenlijk komt de huidige situatie er op neer dat jij wilt dat hij verandert, en dat hij dat niet wil.
Mijn idee is dat de enige manier om er iets van te maken is om in de eerste plaats er van uit te gaan dat hij is zoals hij is, en te kijken wat je met die situatie kunt doen. Misschien moet je zelf meer steun zien te zoeken, af en toe ‘vrij’ van hem, om emotioneel op te laden elders.
Misschien kun je dan zonder morele of emotionele pressie bespreken welke zaken bij jullie leiden tot ellende bij een van beiden of beiden, en heel rationeel bespreken hoe je dat anders aan zou kunnen pakken.
Hulp zoeken heeft voor hem alleen maar zin als hij het gevoel heeft aanvaard te worden zoals hij is, en als hij het idee heeft dat hij vastzit, problemen heeft die hij zelf niet op kan lossen, en het vertrouwen heeft dat een therapeut hem daarbij kan helpen.
Ik hoop dat je hier iets aan hebt!
Precies!dìt is wat ik op sommige forums mis.?
Dag Sylvia,
Ik ben op je blog terechtgekomen via jouw reactie op het artikel op De Correspondent over het belang van empathie etc. Jouw artikel hierboven en ook de hele serie reacties daarop hebben me nogal geraakt in die zin dat het kennelijk erg moeilijk is om duidelijk te maken hoe een “autist” (ook een containerbegrip) “voelt”. Omgekeerd kan ik weer niet begrijpen (wel aanvaarden, want het schijnt zo te zijn) dat “gewone mensen” zonder er moeite voor te hoeven doen hun emoties kunnen uiten in die zin dat dat begrepen wordt en hoe ze even vanzelfsprekend zich in de gevoelens van anderen kunnen verplaatsen. Voor mij is het leven een constant rollenspel: ik heb geleerd waar ik op moet letten bij anderen om de juiste reacties te kunnen tonen, en heb zo ook mijn eigen gevoelens leren kennen.
Ik heb een partner ook met Asperger en dat is wat vertrouwdheid goed, we begrijpen elkaar zonder woorden – maar we kunnen elkaar niet echt helpen. Alle gevoelens worden onmiddellijk gedeeld (als ik kwaad ben slaat dat onmiddellijk over en als zij kwaad is raak ik bijna in paniek: wat moet ik doen? Ik moet iets doen – maar ik kan niks anders dan nog veel kwaaier terug reageren. Hetzelfde met verdriet: ik wil dat ze niet meer verdrietig is, maar ik kan daar niks aan doen. En dan word ik dus ook verdrietig.Tenminste: dat was het begin. We hebben geleerd daarmee om te gaan. Maar het is van een grote vertrouwdheid samen. Het is de enige plaats waar ik “echt” kan zijn en begrepen wordt, en dat is wederkerig, zonder woorden vaak. Maar dat echo-gedrag … heel vermoeiend, en niet te ontlopen. Maar ik zou het eigenlijk ook niet willen missen…
Wat ik gemist heb, ook in de reacties, is het niet aangeraakt willen worden. Ik vraag me af of ik dat dan wél alleen “heb” (mijn partner heeft het ook). Ik kan er ook heel moeilijk naar kijken als anderen zo knuffelig doen, en daar is steeds meer sprake van. Gedver, denk ik dan. Is dat nu ook een gewoonte geworden omdat “iedereen” dat doet, of voel je dan echt iets? Of is dat echt iets voelen ook weer aangeleerd, en misschien ook aan te leren? (Ik hoef niet hoor, maar anderen misschien wel). Van deze zaken zou ik graag van anderen (die dit lezen) meer willen weten (meningen en ervaringen).
En wat ik vaak teruggekregen heb, vooral in die “eerlijke” zeventiger jaren “van de vorige eeuw” is dat ik als een machine reageer. Daar kon ik niks mee, ik voelde me zwaar miskend, want ik deed juist erg mijn best om “goed” te reageren. Alleen als ik een duidelijke rol had (dat lees ik hierboven ook hier en daar terug), op mijn werk bijvoorbeeld (ik heb lang gewerkt in het onderwijs en het welzijnswerk) ging het goed, omdat ik in staat bleek altijd rustig mijn werk te doen. Ik wist juist met de moeilijkste klassen en de moeilijkste kinderen goed te werken (en daar is wel eens misbruik van gemaakt zonder dat ik het merkte). Mijn mooiste tijd was de tijd dat ik op een LOM-school werkte (voor kinderen met Leer- en Opvoedings Moeilijkheden). Daar kon ik, letterlijk en figuurlijk, mee lezen en schrijven. Men heeft me wel eens gevraagd: hoe doe je dat? maar dat heb ik nooit uit kunnen leggen, omdat ik dan nooit in de situatie zat dat ik het kon. En ik kon ook niet zeggen: kom maar eens kijken, want dan voelde ik me bekeken en dan blokkeerde ik (en de klas trouwens ook). Men zei dan dat ik “natuurlijk gezag” had. Tja.
Ik heb dit vooral geschreven omdat jij (en anderen) daar misschien iets aan hebben.
Hartelijke groet,
Harmen
Dankjewel voor je uitgebreide reactie!
Wat ik – mede door de reacties op dit artikel – ben gaan beseffen is dat het voor een neurotypisch persoon (iemand zonder autisme dus) eigenlijk heel gemakkelijk kan zijn om zich in te beelden hoe het voor iemand met autisme is om te leven tussen mensen zonder autisme: “wij” hebben er enorme moeite mee om ons in te leven in iemand met autisme. En dat is *met* onze aangeboren aanleg tot inleven in de ander.
Een van de redenen dat ik er zo veel over schrijf, is dat het me helpt om me in te leven in mijn partner. En ik ben gaan beseffen dat hij die inspanning elke dag moet leveren. Niet alleen ten opzichte van mij, maar bij iedereen.
Wat het aanraken betreft: dat schijnt inderdaad “normaal” te zijn voor mensen met autisme. Ik kan me voorstellen dat dat te maken heeft met de enorme impact van zintuiglijke prikkels.
Bij Ernst kan ik merken dat ik hem niet moet aanraken als hij met iets bezig is. Gelukkig houdt hij er *wel* van als hij niet met iets anders bezig is.
Ik vind het prachtig, wat je vertelt over de kinderen op de LOM-school. Misschien heeft het er iets mee te maken dat er nog onderliggende bedoelingen zijn bij jou. Ik kan me voorstellen dat dat een verademing is voor kinderen.
Misschien heb je nog iets aan het volgende om te begrijpen hoe “een ASS” in elkaar steekt: een anecdote uit mijn leven (lang voordat ik wist dat ik Asperger “had”), toen ik, zeventien jaar oud, een keer terug van school naar huis fietste en me realiseerde dat ik de enige was die “echt” was: al die anderen fietsten rond in mijn wereld, en ze waren daar omdat ik er was. Later bedacht ik dat dat dan ook voor al die anderen moest gelden: we fietsen rond in elkaars wereld, maar we zijn allemaal alleen.
Niemand heeft dat ooit begrepen, als ik dit vertelde (ik vond het nogal een ontdekking toen), maar ik heb me achteraf gerealiseerd dat het toen al “mis” was. Maar toen ik op latere leeftijd (ca 45 jaar) wijsbegeerte ging studeren, wat ik na mijn gymnasium al gewild had, maar wat toen (financieel) niet kon, kwam ik bij Wittgenstein iets dergelijks tegen: zijn hele Tractatus Logico-Philosophicus is naar mijn idee een Asperger-verhaal (en een heleboel meer). En ook daar weer: ik begreep waar hij het over had en wat hij bedoelde, maar ik kon dat niet uitleggen, tenminste: als ik dat deed, vond men dat ik Wittgenstein napraatte. Niet dat ik toen ineens alles volledig begreep, integendeel, dat gaat nog steeds door (dat begrijpen), maar ik wist op intuïtie waar ik het moest zoeken. Zeker ook in zijn latere werk, waarin hij op de Tractatus voortbouwt met nogal wat zelfcorrectie.
Hartelijke groet,
Harmen
Mooi!
Ik kan – heb ik het idee – rationeel begrijpen wat je bedoelt, maar ‘inleven’ kan ik het niet.
…en dan nog iets: omdat ik me “de hele wereld” voelde (“ik ben de enige die echt is” etc) dacht ik ook dat ik voor die hele wereld verantwoordelijk was. Of “was”? nee dat is nog steeds zo. En nu begrijp ik ook wat in mijn werk mijn drijfveren waren (wat jij noemt “onderliggende bedoelingen”): helpen, bijstand verlenen aan wie het niet goed ging. En ik heb nog steeds de hele wereld op mijn nek 😉 maar ik heb me leren beperken in de loop der jaren.
Over “geen empathie” gesproken…. Misschien zouden we een betere wereld hebben als iedereen ASS had… Geintje.
En waarom ik na dat klokkenluidersconflict kon gaan studeren is ook nog een leuke: “ze” hebben geprobeerd me via de WAO te lozen door me allerlei keuringen te laten ondergaan, o.a. een psychische, en je raadt het al: ASS! dus niet geschikt voor werk waarbij je “empathie moet voelen”. Dat is een kantonrechterszaak geworden, en de rechter ging niet mee: hij vond daarvoor geen onderbouwing in mijn loopbaan, zoals dat fijntjes gesteld werd. Ik kon ook niet terug, dus: ontslag met een flinke vergoeding, en vervolgens: naar de universiteit. Aardig detail: ik ben nadien nog in Utrecht en Delft universitair docent geweest.
En nu ga ik je niet verder lastig vallen.
Hartelijke groet,
Harmen
Dat ‘de hele wereld op je nek hebben’ herken ik bij Ernst (mijn partner) ook heel erg. Ik heb hem al eens Sint Christoffel kado gegeven om het van hem over te nemen 🙂
Je hebt geluk gehad met die rechter!
Ik heb over je artikel ook wat andere gedachten en ervaringen over iemand met ASS.
Ten eerste, als iemand met ASS wel empathie voelt maar dat niet- of niet goed/herkenbaar kan vertalen in gedrag, wat zegt dat dan nog? Wat heb je daar aan? Empathie is toch bij uitstek iets wat zich moet vertalen in spontaan ‘echt’ gedrag om door een ander te kunnen worden ervaren? Een ‘normaal’ voelend iemand voelt toch heel goed het verschil aan tussen beredeneerde, aangeleerde ‘empathie’ en echte empathie? Dat is, in mijn ervaring met iemand met ASS, juist steeds het kernprobleem geweest.
Daarbij werd, in mijn ervaring, een moeilijke situatie van iemand ook steeds eerst beoordeeld naar ‘rationele’, eigen criteria die volkomen voorbij gingen aan de gevoelens die zo’n persoon wellicht zou kunnen hebben. ‘
Een voorbeeld. Een jarenlange vriendin van deze persoon kreeg het psychisch steeds moeilijker tot ze moest worden opgenomen. Deze persoon met ASS vond, dat ze dat volledig aan zichzelf te danken had om die en die ‘logische’ redenen. Deze persoon ging steeds volledig voorbij aan het emotionele drama waar haar vriendin doorheen ging. Ze ‘snapte’ dat gewoon niet. Ook niet als je dat keer op keer probeerde duidelijk te maken.
Dit was niet iets eenmaligs maar structureel. Ik kan nog wel een paar duidelijke voorbeelden noemen. En het is iets waar ik zelf steeds tegenaan liep. Ze deed wel haar best, omdat ze zelf ook wel merkte, dat ze plank vaak missloeg in dit soort situaties en daar op aangesproken werd (door mij i.i.g.). Ze probeerde dan te doen wat verwacht werd maar wat ze zelf niet voelde. Wat het alleen maar erger maakte. Ze wist ook meestal zelf niet wat ze voelde. Kon dit niet benoemen als je ernaar vroeg, of ze zei; ‘niets’. Het enigste wat wel lukte was frustratie en boosheid benoemen en uiten. Ze probeerde echt heel erg alles goed te doen maar het ‘gevoel’ erachter voor de ander miste grotendeels. En haar eigen rigide, rationele meningen waren daarbij ook niet te beïnvloeden. Zelf had ze het er ook vaak moeilijk mee, omdat ze ook van zichzelf niet begreep wat er emotioneel gebeurde. Ze leerde emotioneel ook niet. Heel tragisch eigenlijk. Werk liep steeds vast, relaties liepen stuk, overspannen, wanhopig, eenzaam. Wat ze aankan zijn oppervlakkige, functionele relaties en die heeft ze gelukkig genoeg. Maar het gemis aan geborgenheid en diepere liefde ‘voelt’ ze volgens mij vaak zonder dat ze het echt kan benoemen of voelen, zoals iemand zonder ASS.
Dus in mijn mening en ervaring; echte empathie, zoals mensen zonder ASS die ervaren, ervaren i.i.g. sommige mensen met ASS niet. Dit lijkt mij juist het kernprobleem van mensen met ASS, van waaruit de grootste andere problemen voor hen en naasten voortkomen. Ben benieuwd hoe jij hierover denkt.
Groeten, Ge
Hoi Gé,
In mijn stukje heb ik geprobeerd die “echte” empathie” te ontleden.
Dat iemand met ASS zich anders gedraagt als het om empathie gaat is duidelijk. In mijn ogen helpt het niet – voor het begrip – om vervolgens hoe je het zelf voelt “echte empathie” te noemen.
Wat ik probeer is er achter te komen wat er precies anders is.
Naar mijn ervaring kunnen mensen met ASS heel goed de gevoelens van een ander voelen. Wanneer die jarenlange vriend uit jouw voorbeeld bijvoorbeeld een paniekaanval zou krijgen in het bijzijn van die persoon met ASS, zou de persoon met ASS die paniek zelf voelen. Die vorm van empathie is er dus heel beslist. IK denk zelfs meer dan bij “gewone” mensen.
Die vorm van empathie vertaalt zich alleen niet in gedrag waar de ander iets aan heeft. Daarvoor moet je je in de ander kunnen verplaatsen, en juist kunnen beseffen dat jij je anders voelt dan de ander. Bij een paniekaanval bijvoorbeeld, moet je beseffen dat je zelf niet in paniek bent, en vervolgens moet je je proberen voor te stellen waar iemand die zelf wel in paniek is behoefte aan heeft. Iemand met ASS voelt zelf die paniek, en dan ben je niet in staat topt dat soort gedrag.
Of het het kernprobleem is weet ik niet. Ik heb op de een of andere manier het gevoel dat het gebrek aan filtering aan de basis ligt van alle problemen van mensen met ASS.
Dat het de oorzaak is van veel problemen met anderen, dat lijkt me inderdaad duidelijk.
Ik heb een stiefdochter met ass, van 14 jaar, als je haar vraagt “wat als papa aangevallen wordt op straat en neergestoken wordt door een paar mannen en dan dood ligt te gaan, vind je dat dan niet erg”? (we vroegen dit omdat ze het totaal niet erg vond dat een oude vrouw overvallen was en dood lag te gaan op straat). Ze zei “dat boeit mij niet”. We zeiden “echt niet?!” . nee, waarom zou me dat boeien zei ze.
Nou daar schrik ik dus heel erg van!
Ik zou er voor waken om dat te “wijten” aan haar ASS.
Misschien is ze gewoon een opstandige tiener.
In het algemeen zou ik tieners gewoon ruimte geven om hun eigen identiteit, hun eigen ethiek, hun eigen kijk op de wereld te ontwikkelen. Dat gaat gepaard met meningen aannemen die schokkend zijn voor de ouders. Dat is nou eenmaal hoe dat gaat 🙂
Dat is nou eenmaal hoe dat gaat, wat een belachelijke opmerking. Nou ehm ik heb zelf een puberzoon en het zou niet in zn hoofd opkomen om zoiets te zeggen en al zijn vrienden ook niet. En dan lees ik het verhaal van de moeder die vertelt dat haar dochter met pdd nos haar op een dag gedachteloos opzij duwde omdat ze er langs moest waardoor die moeder van de trap viel. Al kermend van de pijn lag zij op de trap. De dochter loopt gewoon over haar heen naar beneden omdat ze naar beneden wil en vertrekt geen spier bij het zicht van haar moeder die daar ligt. En nog even over mijn stiefdochter, die wil er langs en duwt daarbij haar broertje omver, zegt geen sorry want waarom moet ik sorry zeggen, en vertrok ook geen spier toen haar broertje een keer van de trap viel en heel erg moest huilen. Ook toen haar moeder haar om hulp riep terwijl ze van een trapje dreigde te vallen zij ze nee heb ik geen zin in, moeder viel van het trapje en bezeerde zich, interesseerde haar geen mallemoer. Dat heeft toch echt wel met het gebrekkige inlevingsvermogen te maken dat iemand met autisme kan hebben. Geen autist is hetzelfde dat snap ik ook wel maar van deze dame schrik ik me geregeld helemaal lam.
Het klinkt boos en verontwaardigd, wat je zegt. Als ik een verkeerde snaar heb geraakt dan spijt me dat.
Wat ik op deze site doe, is proberen te laten zien hoe het er “in het hoofd van iemand met Asperger” uit ziet. Het doel daarvan is dat er meer begrip komt.
Mensen met autisme moeten voortdurend proberen zich aan te passen aan de rest van de wereld. Dat lukt vaak maar zeer gedeeltelijk. Wat ik probeer is om te laten zien hoe de rest van de wereld zich aan kan passen: door te begrijpen hoe communicatie gaat.
Dat betekent in de eerste plaats dat je moet leren uit te gaan van goede bedoelingen van de ander. Dat lijkt bij jou nog te ver weg.
Ik kan je natuurlijk geen verklaringen geven voor wat zich bij jullie voordoet: ik ken jullie niet, en heb alleen dit mailtje.
Maar een voorbeeld: het weigeren sorry te zeggen zou bijvoorbeeld heel goed kunnen komen doordat ze het idee heeft dat sorry bedoeld is voor als je iets expres hebt gedaan.
Of dat zo is weet ik niet, maar het zou kunnen, en dat is dan een van de vele aanleidingen tot miscommunicatie.
En, zoals gezegd, niet alles hoeft altijd geduid te worden als horende bij autisme.
Het slaat absoluut nergens op als mensen zeggen dat iemand met het syndroom van Asperger geen empathie heeft.
Ik heb zelf Asperger en dit is hoe ik het ervaar: Als iemand een verhaal vertelt en daarbij begint te wenen, dan voel ik me rot. Die persoon voelt zich rot, want hij huilt. Als iemand huilt, is die persoon niet blij. Ik kan voel dan letterlijk mee hoe de persoon zich voelt en probeer me te plaatsen in die situatie (wat me wat minder goed lukt). Maar de emoties die op het moment aanwezig zijn bij de persoon, raken mij.
Wat gebeurt er? Ik begin te malen in mijn hoofd: “Moet ik wat doen? Moet ik hem/haar troosten? Hoe doe ik dat? Moet ik een arm om hem/haar heenslaan? Ik durf dat niet, misschien wilt die persoon dat niet want ik heb dat ook niet graag.” Gevolg is dat ik verstijf, naar mijn handen ga kijken, niks terugzeg en bij anderen dus overkom als een koude trut. Dus ik denk persoonlijk dat er meerdere mensen met Apserger dit zo ervaren. Of niet? Ik ben hier nieuwsgierig naar…
Wat ik wél heb gemerkt, is dat ik dit “troosten” wel kan op mijn stageplek. Ik studeer orthopedagogie. (Zo blij dat ik er bij mocht, ik was zo bang dat ik door de mand zou vallen bij mijn intake gesprek…) Op stage denk ik: “Hier moet ik professioneel zijn. Ik heb geleerd wat ik moet zeggen als iemand verdrietig is, tijdens mijn lessen communicatie. Trouwens, de bewoners hier willen vaak wel getroost worden.” Dus daar lukt het beter. Eens was er zelfs een keer dat er een paar bewoners huilden om iets en ik moest zelf bijna huilen hierdoor. Dus ja, wij hebben wel degelijk empathie. Het gewone dagelijkse leven is gewoon zo hectisch en ongestructureerd. Die wil dat en de ander dit. Dan is dit niet goed, of dat niet.
Op stage weet ik wat ze van mij verwachten. Ik werk met mensen met een beperking. Hun gevoelens zijn vaak echt en oprecht. Ze zullen niet snel doen alsof ze boos of verdrietig zijn. Daarom kan ik hun verwachtingen en intenties beter inschatten. Hier komt mijn empathisch vermogen wel tot zijn recht.
Tussen haakjes trouwens nog iets, al deze sociale regeltjes zijn aan te leren als je moeite doet. Ik doe er al jaren moeite voor. Niet omdat ik meer vrienden wil, ik vind psychologie gewoon geweldig.
Het is het enige chaotische waar ik een stapje in durf te zetten. Als het teveel wordt, merk ik wel dat ik me terugtrek om op te laden, door WOII dingen te lezen of wiskunde te doen.
Goed. Ik wijk af. Zoals altijd 🙂 @Maarten, ik vind dat je gelijk hebt. “Gewone” mensen hebben in mijn ogen soms veel minder empathie dan mensen met Asperger. Hadden ze dit, dan zouden ze begrijpen waarom ik soms koud en kil overkom als zij/hij weent.
PS: Ik heb ooit een artikel gelezen dat mensen met autisme/Asperger/… vaak zoveel prikkels binnen krijgen, en dus ook empathische prikkels, dat ze er gewoon niet op reageren. De empathische prikkels zijn zo groot, dat ze niet weten wat er mee te doen, het niet verwerkt krijgen. Eigenlijk een beetje wat ik zelf ervaar. Dus wie weet… misschien zijn we té empathisch.
[…] ik – de voornaamste reden dat het lijkt alsof mensen met Asperger geen empathie hebben (zie Asperger en Empathie): ze kunnen zich moeilijk in de situatie van iemand anders verplaatsen omdat ze geen gevoel hebben […]
Ik vind het vooral stigmatiserend. In 1987 raakte ik helemaal van de wijs en zo. Het komt door geestelijke verwaarlozing. Als JIJ iets leuk vindt en anderen keuren dat af? Pak nu een brommer.
De eerste keer in 1968 ofzo keilden ze me in het kolenkot! Wellicht omdat ik gewoon iets verkeerds gezegd had. Toen ging ik lopen naar mijn grootmoeder. En naar de buren. Die hadden een BEDFORD camion. Heel zonnige dagen. Terwijl anderen in het schooltje zaten, brak ik uit.
De puistige kop van mijn wiskundeleraar bezweet mijn nachtmerries nog soms. Ik tel nog a
Eindelijk eens iemand die de dingen juist omschrijft en het eens zegt zoals het is. Ik heb zelf Asperger en ben Empathisch “Begaafd” (zoals ze dat zeggen). Ik ben weldegelijk bewust om empathie te voelen en ervaren en het is een “fout” of “fabeltje” van Wikipedia om te stellen dat we daar niet toe in staat zijn, maar de andere kant….ik weet niet hoe het is om Niet-Autistisch te zijn noch hoe zij daarmee omgaan en andersom kunnen zij dat ook niet van mij inschatten. Wat ik wel weet is dat ik soms veel onvermogen tot empathie merk bij niet-autische mensen.
Lieve roel,
Een NT praat voornamelijk om tepraten. Ze vormen zich geen beeld van wat ze zeggen.
Want stilte’s vinden ze dood eng.Je kan dus zeggen het is voor 90 procent lucht verplaatsing.
Op een feest of samenkomst van vrienden is het een taboe dat er een stilte valt.Iemand moet praten.
Dat voelt lekker veilig voor een NT.
Je kan ze daarbij als ze praten vaak betrappen op het feit dat hun lichaamstaal niet overeen komt met wat ze zeggen. Dat is irritant. En erg verwarrend. Want waar word je geacht op tereageren?
Een NT kan met rood betraande ogen zeggen dat ze blij en gelukkig zijn ( exstreem voorbeeld )
Ga er maar van uit als wat er gezegd word niet overeenkomt met wat men nonverbaal (met lichaamstaal) zegt dat de persoon je voor de gek houd. Je word trouwens geacht tereageren op wat iemand zegt. Dat hoort in NT wereld.
Ik zie een aspi /pdd-nos als iemand die juist heel goed de signalen kan lezen van een persoon. Juist met griezelige juistheid. Maar voor een NT is dat juist griezelig en ziet je dan als een bedreiging.
Je moet het zien als een masker wat de NT draagt naar de buitenwereld toe.
Daar achter voelt hij of zij zich sterk en veilig.
De bedoeling is sociaal gezien dat je dat maskertje ,wat je zo makkelijk kan doorzien heel laat.. Sterker nog dat je dat maskertje nog mooier en sterker maakt voor die persoon.
Dat een NT het nodig heeft zijn maskertje sterker temaken kan je opmaken uit de sterke verhalen die ze ophangen .
Waar ze zelf uiteindelijk de superheld zijn. De toehoorder moet dan O en Aaa wat knap en bewondering uitspreken.
Door word de spreker groot en sterk van..
En ja,.. Een NT kan daarbij liegen dat ie barst.
Maar let op dezelfde NT vind een niet NT vreemd en raar.
Omdat je geen zin hebt om mee tedoen aan die flauwekul.
En het is heel normaal dat je daar af en toe Niet Goed van kan worden.
En je er doodmoe van kan gaan voelen. Je het gevoel kan krijgen dat je levensenergie uit je gezogen word.
Kan je alleen maar zeggen .Laat je vooral niet gek maken. Zoek mensen om je heen die gevoelsmatig eerlijk zijn.
En daarbij ook nog genoeg verstand in hun kop hebben om dingen tekunnen beredeneren en filosoferen. Een gemiddelde NT scoort op gevoelsmatige eerlijkheid en redenatievermogen erg slecht.
Wat ik erg mooi vind, is dat je zegt: ” Ik denk dan ook dat het hem is dat er niet persé een probleem is met het inleven an sich, maar dus vooral een probleem met het doen van meerdere dingen tegelijk, waardoor dat inleven ook moeilijk gaat.,”
Daar had ik nog niet aan gedacht, maar dat is inderdaad óók een probleem.
Waar “neurotypische mensen” (die worden ook wel “gewone” mensen genoemd, voor wie die term niet kent, maar neurotypisch is beter omdat daarmee het waardeoordeel van autistisch versus “gewoon” verdwijnt) zich als het ware “instant” kunnen inleven in een ander, zonder dat ze daar rationeel over hoeven na te denken, moet iemand met autisme z’n (grote) denkvermogen er op los laten.
En als dat al wordt “gebruikt” in een gesprek, kan dat niet ingezet worden om in te leven. Dat vind ik een erg mooie aanvulling.
Dat mensen met autisme door dat analytische inlevingsvermogen inderdaad grote psychologen zijn vind ik ook een mooie observatie. Ik denk dat het feit dat autisten geen “filter” op hun waarnemingen hebben daarbij ook helpt : iemand met autisme observeert alles, en betrekt dus ook alles bij dat analytische inlevingsvermogen. En doordat het analytisch is, en niet werkt met associaties (zoals ik aanneem dat “ons” automatische inlevingsvermogen werkt) is de inleving veel grondiger dan mogelijk is op de neurotypische manier.
Dank voor je commentaar!
Zou je kunnen uitleggen wat je precies bedoelt met assocaties? Ik kan me daar namelijk moeilijk een beeld bij vormen. Bedoel je daarmee dat neurotypische mensen in een gesprek vooral allerlei beelden in hun hoofd hebnben bij dingen die gezegd worden, terwijl iemand met autisme allerlei feiten hoort en ziet en daar weer allerlei verbanden mee trekt met andere feiten die die persoon kent (zo gaat dat bij mij altijd)?
Misschien is associaties het verkeerde woord. Wat ik bedoel is dat neurotypische mensen zich in een ander kunnen verplaatsen zonder er over na te denken. Het gaat vanzelf, zonder inspanning eigenlijk. Intuïtie is misschien een beter woord.
Je kunt het vergelijken met lopen of fietsen. Als je precies bedenkt welke spieren om te kunnen lopen of fietsen op elk moment moeten worden aangestuurd met precies het juiste commando, dan zou het heel erg veel denkkracht vragen als je dat allemaal bewust zou moeten doen. Als je zelf zou moeten uitrekenen welke spier je op elk moment aan zou moeten sturen om de juiste beweging te maken.
Dat hoeft niet, omdat je een soort “spiergeheugen” hebt. Als je wilt lopen of fietsen, heb je geen bewuste denkkracht meer nodig om dat te doen.
Zo gaat “je verplaatsen in een ander” ongeveer ook bij neurotypische mensen. Ze hoeven er niet voor na te denken, ze hoeven zich alleen maar te willen verplaatsen in een ander.
Iemand met Asperger moet z’n (grote) denkkracht er bij gebruiken.
Dat betekent wel weer dat iemand met Asperger dingen opmerkt die een neurotypisch persoon over het hoofd ziet bij het inleven, omdat een neurotypisch iemand op de automatische piloot vertrouwt, als je begrijpt wat ik bedoel.
Ja, er bestaat wel een dergelijke tegenstelling tussen intuïtie en logica. Dat laatste, van iemand op de automatische piloot vetrouwen, geldt aan de ene kant wel en aan de andere kant weer niet. Ik weet dat je dit niet letterlijk bedoelt, maar ik nam het eerst wel even letterlijk, tot ik het opnieuw over las, en vind het toch interessant dat even te betrekken.
Mensen met Asperger hebben het niet snel door als ze misleidt worden, wat problemen kan opleveren. Als opdrachten gegeven worden en iemand laat zo iemand bijvoorbeeld huiswerk doen omdat dat makkelijk is, zal iemand met Asperger die niet goed snapt hoe andere mensen werken denken dat dat gewoon puur is om te helpen. Nu heb ik kunnen ingrijpen vanwege die kennis en als ik dan merkte dat iemand te vaak vroeg of hij dingen kon overnemen maakte ik een opmerking dat ik best wilde helpen, maar dat dat niet de bedoeling was. De meeste mensen met Asperger hebben echter niet die kennis, dus lijkt het mij belangrijk dat daar dus wel kennis voor vrijkomt en ook het besef hoe die dingen werken. Het zou mij bijvoorbeeld heel verstandig lijken om mensen met Asperger cursussen psychologie aan te bieden, ik heb zelf door te lezen over psychologie en daarmee weer zelf verder na te denken, met de kennis die ik daaruit haalde, heel veel geleerd namelijk.
Aan de andere kant kan iemand met Asperger door erover na te denken sneller doorhebben dat er misbruik van iemand gemaakt wordt, vanwege het logische denken. Ik zou zelf de volgende criteria daarvoor willen opstellen:
– Iemand toont de ander goede bedoelingen en vraagt om iets
– De persoon gaat op de goede bedoelingen in
– Er is geholpen, maar er is geen wederzijdse hulp, het komt slechts van de kant van de persoon die gevraagd wordt
– De persoon met goede bedoelingen ziet dit niet, om diverse redenen
– Buitenstaanders zien dat die persoon misbruikt wordt voor goede bedoelingen, de persoon met goede bedoelingen krijgt daar zelf niets van mee
– De persoon met goede bedoelingen wordt vaak om hulp gevraagd, puur om het eigengewin van de vragende
– Door vriendelijkheid kan de vragende het laten lijken alsof er niets achter zit, waar dus juist wel sprake van is
Zoals je ziet heb ik geprobeerd zoveel mogelijk criteria op te stellen hoe je iets dergelijks kunt herkennen door de situatie te ontleden, en door de ontleding van zo’n situatie zullen veel mensen met Asperger het aan de andere kant sneller doorhebben als er sprake is van misbruik, maar hiervan is vooral sprake bij anderen, want als zoiets bij jezelf gebeurt is het al snel moeilijk om zoiets door te hebben.
Dank voor je reactie!
Het zou mooi zijn als iemand handleidingen zou opstellen voor mensen met Asperger. Dat moet dan wel gebeuren door iemand die zelf Asperger heet; ik kan dat dus niet doen!
Ik probeer hier af en toe in een stukje, te laten zien wat mijn gedachten zijn over hoe dat in elkaar zit, dat Asperger-gedeelte van iemand met Asperger.
Ik vind je weblog best interessant, het is maar een idee, maar als jij het ook goed vindt zouden we misschien op een of andere manier samen kunnen werken. Ik heb van een aantal experts (psychologen) gehoord dat ik het ook heb, maar omdat ik geen diagnose heb kan ik er objectief naar kijken zonder teveel beïnvloed te zijn door psychologen. Ik zou misschien mijn mening of visie over dingen kunnen geven die je schrijft, omdat ik als iemand die het zelf heeft ook goed weet hoe zulke dingen in elkaar zitten.
Wie weet als ik ooit meer tijd heb 😉
Voorlopig heb ik alleen veel en veel en veel te veel andere dingen te doen: meer dan af en toe een stukje schrijven zal niet lukken!
Je reacties stel ik uiteraard zeer op prijs.
Die intuitie en associaties bij nt mensen herken ik wel. Het is vaak niet kloppend maar dat schijnt in nt wereld niet uit te maken. Voor mij is dat iets heel vreemds want dan projecteren ze dus iets op de ander. Ik zal dit met een voorbeeld uit eigen leve duidelijk maken
Ik heb buitenlandse genen en ben daardoor veel verfijnder van bouw dan de hollanders. Maar verder zie ik er blank en dus niet buitenlands uit. Ik lach erg veel. Die lach wordt door nt-ers intuitief uitgelegd (of geassocieerd met) als teken dat ik nerveus, kwetsbaar en onzeker ben. Maar hier komt het: toen ik een tijdje medicatie kreeg waardoor ik aankwam en vocht vast hield voelde de nt-ers intutief aan dat
diezelfde lach betekende dat ik iemand was die positief in het leven stond, iemand die van het leven genoot en krachtig op beide benen staand het beste uit elke dag haalde.
De laatste interpretatie van mijn lach klopt. Maar mijn eigen lichaamsbouw wordt “intuitief” verkeerd geassocieerd. ik merk dus ook dat wat ik zeg in een ander hokje wordt gestopt. Terwijl ik toch heel duidelijk ben. Bijvoorbeeld de zin: ik nam de bus, toen de trein en toen de metro. Ik bedoel dan te zeggen: ik nam de bus, toen de trein en toen de metro. Maar de nt zal dit horen en associeerd Bovenstaande zin + lach bij slank postuur = “het arme schaap zei dat ze het reizen met ov eigenlijk niet aankon. Ze stond nog nerveus te lachen ervan” (Of iets in die strekking) terwijl eerder genoemde zin +lach bij voller postuur is= “pittige tante die niet gelijk gaat zeuren als ze een paar keer moet overstappen. Stond het gewoon vrolijk te vertellen” (Of iets van die strekking)
Ik vind dat “intuitieve” van nt-ers dus heel onprettig. Men doet aannames en projecteerd van alles en vermengt dat met delen van wat ik heb gezegd of verbasterd zelfs mijn woorden. Het is voor mij een vreemde gewaarwording dat deze mensen niet zoveel op hebben met of het wel klopt. Als zij zelf maar vinden dat het klopt. Zo komen nt-ers op uitspraken als dat iedereen zijn eigen waarheid heeft of dat er meerdere waarheden naast elkaar bestaan. De nt-er vindt het waar omdat hijzelf mijn lichaamsbouw + lach interpreteerd /associeerd of intuitief plaatst in kader van kwetsbaar en nerveus en vervolgens daarmee mijn woorden aanpast naar dat beeld. Ook al is die aanpassing nog zo ver van wat ik feitelijk zei. Ik vind dat zo gek. Nog gekker was het om het verschil te merken toen ik een paar maten groter was.
Dit is precies het punt waarom communicatie met nt-ers zo moeizaam verloopt. Ik ben namelijk geneigd om het dan maar nog eens duidelijker te formuleren of om te vragen waarom iemand mijn woorden zo verdraait. Ik ben, net als andere ass erg gevoelig voor als iets niet klopt. Wij voelen dat heel goed en sterk aan. Terwijl dat kloppen in de nt wereld niet zo belangrijk is.
Dit is ook de reden dat wij niet weten hoe we moeten reageren op mensen die bijv gaan huilen. Wij willen namelijk op de juiste manier reageren. Inmiddels weet ik dat dat bij nt-ers minder uitmaakt. Ik snap ondertussen dat ze door hun aannames en projectie gewoon een reactie kiezen die bij hun eigen beeld past. Ik heb dus ook knuffels gekregen van nt-erst op momenten dat er niks aan de hand was…. maar dat is die projectie weer. En inderdaad, ik wil helemaal geen knuffels omdat ik het een onpraktische houding vind. Dus tja, is dat zo empatisch? Maar ze doen vewoon iets. En bij nt hoeft dat dus niet kloppend te zijn. Hoewel ik dit nu weet blijft het voor mij toch lastig.
Het lijkt me ook erg lastig!
De interpretatie van anderen dat jij veel zou lachen omdat je onzeker bent, is iets dat ze los zouden moeten laten wanneer je meldt dat dat niet zo is.
Het is “van jou”. *Jij* bent degene met de meeste “deskundigheid” over hoe zoiets bij jou zit.
Maar dat er “meerdere waarheden” kunnen bestaan klopt weer *wel*. De ene persoon kan een gebeurtenis zien als heel hoopvol, en de andere tegelijkertijd juist als een teken dat er geen hoop meer is.
Beide personen hebben evenveel “recht” om die gebeurtenis zo te zien. Dat zijn dus twee waarheden naast elkaar.
Hoe ik het zie is dat iemand met autisme de wereld kan zien als een verzameling feiten, terwijl nt’s de wereld zien als een verzameling gezichtspunten.
NT’s hebben veel te leren over wanneer ze wel en wanneer ze geen “recht hebben” op zo’n gezichtspunt; daar heb je volkomen gelijk in.
silvia, dank voor je reactie.
Of iemand een situatie hoopgevend of hopeloos vindt dat zie ik ook als waarheid. In die zin dat als iemand de situatie hoopgevend vindt dan is het waarheid dat die dat vindt. Maar wat ik een probleem vind is het aanpassen van wat ik gezegd heb zodat het past bij wat die gene van mij vindt of van anderen, want dat gaat op dezelfde manier. Vroeger zou ik dan reageren met te zeggen dat iemand iets heel anders gezegd had. Maar ik leer nu minder waarde daaraan te geven.
Die verzameling gezichtspunten is ook nog wennen in de praktijk. Wij zien situaties die voor een nt complex zijn vaak veel helderder. En ik denk dat van ons geduld en begrip verwacht mag worden dat nu eenmaal niet iedereen zo’n heldere kijk heeft. Ik denk dat veel mensen met asperger of hoogfunctionerend autisme (en hoogbegaafdheid) daar te weinig rekening mee houden. Wij moeten onze verwachtingen ook bijstellen. Wij kunnen niet alleen verwachten dat nt-ers onze beperkingen accepteren, wij moeten de beperkingen van de nt-ers ook accepteren. Ik denk dat dat de communicatie tussen beiden ten goede zal komen. Een hele opgave voor beide kanten maar ik zie wel dat er genoeg mensen werken aan wederzijds begrip voor elkaar. Net als wat jij hier doet en dat vind ik fantastisch!
Dankjewel!
NT’s en Aspergers kunnen elkaar prachtig aanvullen. (al is het in de praktijk vaak erg lastig)
Ik heb dit stuk net gevonden en ik vond dat dit heel goed geschreven is. Volgens een zorgcoördinator op mijn vorige school heb ik Asperger Syndroom en ik herken mezelf best sterk in wat hier geschreven staat. Na heel veel moeite is het mij gelukt om mezelf een hoop sociale vaardigheden aan te leren zonder professionele begeleiding, aangezien dat een van de moeilijkste dingen ooit was ben ik blij dat dat is gelukt. Ik zie zelf wel dat contrast tussen mensen met autisme en mensen die neuropositief zijn dat vooral ligt in de tegenstelling sociale vaardigheden – kennis/inzichts-vaardigheden op andere gebieden, hoewel dit natuurlijk niet precies zo bestaat, is het wel opvallend dat hoe sociaal vaardiger mensen zijn, hoe minder je die aspecten tot uiting ziet komen die vaak bij mensen met Asperger Syndroom te zien zijn. Ik denk ook dat alle symptomen van Asperger Syndroom en andere vormen van autisme in feite terug te herleiden zijn naar het inlevingsvermogen, omdat allerlei andere symptomen daar hun basis in vinden (zoals planning, omdat als je helemaal verdiept raakt in iets je de tijd vergeet en omdat je je niet inleeft kun je je niet voorstellen dat andere mensen willen dat je nog bepaalde dingen doet, maar ook de diepe interesses, die denk ik zelf voortkomen uit een manier om de wereld te kunnen begrijpen, het is zoiets als het escapisme uit de Romantiek, men zit in een situatie en zoekt een manier om daaruit verlost te raken, om iets te vinden waardoor men het kan vergeten, voor mij persoonlijk was dat de filosofie.)
Ik heb altijd vrij veel sympathie voor andere mensen, maar het tot uiting brengen dat is soms nogal moeilijk, vooral omdat je niet altijd goed door hebt hoe je overkomt. Nu lukt het wel om mezelf soms in mijn hoofd een beeld te vormen hoe ik overkom, maar zoiets constant vasthouden is gewoon ontzettend inspannend dus doe ik meestal gewoon al het gedrag wat ik aangeleerd heb uiten. Toch is het soms vervelend als je gewoon feiten wilt delen met andere mensen, omdat je dat leuk vindt en omdat je denkt dat andere mensen het ook leuk vinden om zoiets te weten, maar dan denken mensen al snel dat je arrogant bent. Dat kan ik ook vrij goed begrepen, stel voor dat iemand in je klas steeds zit te vertellen hoe de zaken in elkaar zitten, dan kun je inderdaad het idee krijgen dat zo’n persoon dat doet om interessant over te komen, maar het probleem is dat je niet altijd zeker bent van de intentie van die persoon. Dat is iets waarmee altijd rekening gehouden dient te worden. Ik had eerst nog de grootste problemen om vrienden te maken, maar sinds ik dankzij een klein aantal leeftijfdsgenoten die begripvol was met mensen omging van dezelfde leeftijd en hun gedrag aanleerde, gaat het stukken beter. Het lukt me nu om zowel met docenten als met leeftijdsgenoten om te gaan, het gaat er vooral om om je taal af te stemmen op de groep waar je mee praat, zulke woorden als ‘cool’, ‘vet’ etc. gebruik je meer bij leeftijdsgenoten en bij docenten kan ik meer praten hoe ik normaal altijd gewend ben om te praten, namelijk meer die taal die leeftijdsgenoten al snel vervelend en irritant over vinden komen omdat je teveel moeilijke woorden gebruikt. 😛 Ik heb ook als ik me daarin inleef op zich geen enkele moeite om te begrijpen waarom dat zo is, alleen is het wél zo dat ik grote problemen heb om me in te leven terwijl ik met mensen praat. Ik denk dan ook dat het hem is dat er niet persé een probleem is met het inleven an sich, maar dus vooral een probleem met het doen van meerdere dingen tegelijk, waardoor dat inleven ook moeilijk gaat., als je namelijk met iemand aan het praten bent, ben je al teveel gericht op het gesprek en lukt het je niet meer om je ook nog eens op het inleven te concentreren. Het is anders als je niks doet en stil staat of zit, dan kan het vrij aardig lukken om jezelf in te leven, dat is dan ook meer uit eigen ervaring en misschien geeft het ook wel een beter beeld als ik dat hier deel, omdat jullie dan ook wat meer inzicht krijgen in mensen met Asperger (tja, mensen brengen toch graag onderscheid aan, hoewel ik zelf liever nooit dat woord gebruik, ik ben ook blij dat ik er niet officiëel mee gediagnostiseerd ben.)Toch gaat het bij mensen met Asperger denk ik meer op een abstracte manier, het is namelijk niet zo dat er niet ingeleefd wordt, maar het inleven is meer afgestemd op de denkwijze van mensen met Asperger. Mensen met Asperger denken vaak vanuit logica en constructies, dus zullen ze sociaal gedrag en menselijk contact ook zo benaderen. Zo doe ik dat ook altijd, als iemand mij een probleem voorspiegeld op relationeel gebied of in contacten, ga ik het altijd helemaal bekijken, ik kijk naar hoe het gedrag van die mensen in elkaar zit, hoe ze tegen elkaar deden, hoe die mensen iets zouden vinden, verschillen tussen de geslachten en hoe intensief de gevoelens zijn. In feite komt het altijd erop neer dat gevoelens ook een grote rol spelen bij relationeel contact en de manier waarop mensen in verhouding tot elkaar staan. Als ik dan mijn visie geef op hoe mensen doen, dan hoor ik vaak tot mijn verbazing dat ik veel inzicht heb, maar ik denk dat dit vooral komt door de denkwijze die gebruikt wordt. Het klinkt vreemd, maar ik denk zelfs dat de grootste psychologen autistisch geweest moeten zijn, omdat er een goed logisch denkvermogen nodig is om te begrijpen waarom mensen bepaalde dingen tegen elkaar doen en hoe de manier waarop mensen doen in verhouding staat tot andere mensen of de gehele samenleving. Daarvoor is denk ik inlevingsvermogen wel belangrijk, maar dat zal bij mensen met autisme of Asperger alleen problemen geven als ze dingen met andere mensen moeten doen, omdat de activiteit van inleven niet afgesteld kan worden terwijl je al iets anders doet, meestal niet. Ik heb wel een keer met mijn moeder gepraat in de auto, en ik probeerde mij in haar in te leven terwijl ik praatte, en dit lukte voor ongeveer een minuut denk ik, en ik begon opeens veel minder eentonig te praten. Ik vraag me echter af in hoeverre het mogelijk is om dit voor lange tijd te doen, omdat ik niet weet in hoeverre een mens hiertoe in staat is die autisme heeft. Toch is het opvallend wat ik opmerkte van de filosofen, omdat Friedrich Nietzsche, gekeken naar veel gedragingen en de manier waarop hij in de wereld stond, toch met waarschijnlijkheid een filosoof met autisme was. Toch was het ook een psycholoog die begreep hoe de mens in elkaar zat, wat hij denk ik niet had gekund zonder dat autisme. Ik heb eens gelezen dat Karl Jung het ook zou hebben gehad, hoewel ik hier nooit redenen voor heb kunnen vinden, hoewel hij toch ook een psycholoog was. De wereld zit vreemd in elkaar en ik denk dat een van de vreemdste dingen is dat autisten, waarvan je het niet zou verwachten, soms de beste psychologen zijn. Er zit echter een groot verschil tussen een psycholoog en iemand die sociaal is. Hoewel een autist wel andere mensen zal kunnen begrijpen op logisch gebied, zal hij of zij toch geen zin hebben om een hoop sociale activciteiten met die mensen te ondernemen, waar bij mij zelf overigens ook sprake van is. Er zijn twee manieren van met de wereld omgaan, haar interpreteren of aan haar deelnemen, de meeste mensen kiezen voor het deelnemen, veel autisten kiezen echter voor haar interpreteren waardoor ze al gauw in de problemen raken door de eisen van de wereld om ook aan haar deel te nemen. En dit kunnen we weer terugrelateren aan dat contrast tussen sociale vaardigheden en feiten/inzichts-vaardigheden.
Om terug te vallen op dat sociaal gedrag: ik probeer ook steeds vaker als ik een sms’je naar vrienden stuur om me voor te stellen hoe die overkomt op die mensen, het is echter moeilijk om daar altijd aan te denken. Het lukt echter wel steeds beter, sociaal gedrag is ook iets waar je in kunt oefenen, hoe meer ik oefen, hoe beter het me lukt om interesse in anderen te tonen en het wordt ook steeds interessanter om ook te weten hoe het met andere mensen gaat en wat ze doen.
Ik hoop niet dat ik te egocentrisch overkom, dat kan ik me namelijk best voorstellen met wat ik allemaal getypt heb, maar dat heb ik ook gedaan om meer inzicht te geven, en inzicht krijgen mensen het beste door datgene waar ze dingen van willen weten.
Mochten er nog vragen zijn, dan kun je me altijd mailen.
Groet,
Roel
Hoi Syl,
Mooi stukje en, van wat ik op mijn werk zie aan autistische kinderen, klopt het helemaal!
Groeten,
Karin
Dank je!