Mensen met het syndroom van Asperger hebben vaak een speciale relatie met dingen. Met allerlei dingen, maar treinen (zowel miniatuur-treinen als echte) hebben vaak nog een extra grote plek in het hart. Zo groot dat je je soms afvraagt of mensen wel een even grote plek hebben.
Dat laatste is wel degelijk het geval, maar het is intrigerend, die liefde voor dingen. Ik heb geprobeerd te bedenken wat het mechanisme er van zou kunnen zijn, hoe die liefde tot stand komt.
Ten zuiden van de grens is het tweede boek van Haruki Murakami dat ik heb gelezen (After Dark was mijn eerste boek). Het wonderlijkste is misschien wel dat alles zo simpel en terloops geschreven lijkt: geen gezwollen taal, geen moeilijke zinnen; gewoon een verhaal in simpele woorden, in de ik-vorm geschreven. Maar in de eerste plaats wil je bijna dwangmatig doorlezen, en verder blijf je nog lang nadat je het boek uit is denken over wat je hebt gelezen. Dat is misschien wel de meest in het oog springende kwaliteit van Murakami, die tegenstelling.
In dit boek blijven veel vragen onbeantwoord. Jouw taak, als lezer, lijkt het, is er je eigen interpretatie aan geven. Dat ga ik hier proberen.
In de zomer zie je ze niet, bij ons in de tuin, maar in de winter zijn ze er van tijd tot tijd: Staartmezen. Meervoud, want ze komen altijd met een groepje tegelijk.
Dat is ook wel nodig: in hun eentje zouden ze onmiddellijk worden weggejaagd door een Koolmees of Pimpelmees, maar in een groepje staan ze sterker.
Als je On Beauty van Zadie Smith uit hebt ben je teleurgesteld dat het boek niet tweemaal zo dik is. Dat is deels omdat het einde niet helemaal bevredigend is (dat kan ook bijna niet anders: er zijn zoveel personen van wie je meer zou willen weten over de rest van hun leven), maar vooral omdat ze voor elkaar weet te krijgen dat je erg nieuwsgierig bent naar wat het grote aantal personen die een rol spelen in het boek, meemaken. Ze schrijft bovendien echt heel erg goed: je wilt door en doorlezen.
Waar zit het hem precies in dat ze zo goed schrijft?
Net zoals het eerste boek in deze serie (althans, ik hoop dat het een serie wordt), A Guide to the Birds of East Africa, is dit boek iets anders dan de titel doet vermoeden: het is geen gids voor de zoogdieren die je in Oost Afrika tegen kunt komen; het is een vrolijke, sfeervolle, en misschien vooral wel liefdevolle roman.
Je maakt al lezende Kenia mee in de persoon van meneer Malik, een bescheiden en vriendelijke heer (van Indiase afkomst, vermoed ik), die voor de medeleden van de Asadi Club (een mannenclub zoals ze in Engeland ook nog steeds bestaan) in Nairobi, een safari-weekend organiseert.
Als iemand me twintig jaar geleden zou hebben verteld dat ik over twintig jaar in een kerkkoor zou zingen zou ik hem of haar gek verklaard hebben. Maar ik zing in een kerkkoor, en met heel veel plezier (maar om eerlijk te zijn: toen we bij het koor gingen wisten we niet eens dat het een kerkkoor was).
Vroeger heb ik altijd een muziekinstrument gespeeld: blokfluit, piano, hobo. Dat had ik al heel lang laten liggen, en vanaf het moment dat ik ging zingen besefte ik hoe ik muziek maken gemist heb. Je eigen stem vind ik bovendien misschien wel het mooiste instrument om te spelen.
Een dialoog voeren is niet vanzelfsprekend, besef je als je een gesprek voert met iemand met autisme. Waarschijnlijk lukt het nog redelijk wanneer het een kort, eenmalig gesprek is, maar wanneer je de partner bent van iemand met het syndroom van Asperger zul je een manier moeten vinden om er mee om te gaan.
Een dialoog voeren met iemand met autisme is eigenlijk een aaneenschakeling van monologen, en het is extreem moeilijk om je daaraan aan te passen, heb ik gemerkt.
Ik heb ze dit jaar nog niet gezien, helaas, maar bijna elk jaar zien en horen we hier Kraanvogels overvliegen. Wie het geluid eenmaal in z’n leven heeft gehoord vergeet het nooit meer: Kroe, kroek, kru, kro, met de r achterin de keel. Het klinkt alsof het geluid enorme afstanden moet overbruggen, en dat kan het ook.
Als je omhoog kijkt als je dat hoort zie je vaak zo’n enorme, slordige V in de lucht, van vogels met lange nekken en lange poten: Kraanvogels.
Voor iemand met Asperger bestaat de wereld uit een (enorme) verzameling feiten. Om een beslissing te nemen of een mening te vormen, is er naast die verzameling feiten ook een moraal: een aantal regels over wat goed is en wat kwaad is. Het is dan simpelweg een kwestie van het spreadsheet van feiten doorrekenen, met de gewichten die de regels aan de feiten geven.
De notie ‘subjectief’ bestaat dus in feite niet, voor iemand met Asperger. Er zijn feiten en er zijn regels, en aangezien die regels universeel zijn in de ogen van iemand met Asperger, kun je over allerlei kwesties in feite maar op één conclusie uitkomen. Tenzij je niet goed bent in het rekenen met een spreadsheet natuurlijk, en dat komt nogal eens voor, gezien het grote aantal mensen dat het niet in alle gevallen eens is met degene met Asperger.
Hier hebben we dus een van de problemen te pakken in de communicatie tussen mensen met Asperger en anderen.
Het klinkt misschien verheven, maar goede horeca kan een flinke bijdrage leveren aan je levensgeluk. Een uurtje op een terrasje kan een kleine vakantie zijn, je komt vanzelf in de stemming om je dagelijkse beslommeringen los te laten en te filosoferen over wat van waarde is. De stress van je dagelijks leven verdwijnt als sneeuw voor de zon, en je vertrekt vol energie en plannen.
Helaas lukt dat lang niet altijd. De juiste plekken daarvoor zijn een schaars goed in Nederland. Waar zit het hem in, wat maakt een terras of een restaurant tot goede horeca? Ik heb het me af zitten vragen. (meer…)
