Woedeaanvallen heeft elk klein kind wel eens. Bij kinderen met Asperger (ASS) zijn die woedeaanvallen tot op veel hogere leeftijd normaal, en als iemand met ASS volwassen is zijn er soms diezelfde woedeaanvallen, maar vaker is er een soort van algehele boosheid op de wereld, een teleurgesteld zijn in de mensheid. Als je de partner bent van iemand met ASS (of op een andere manier een band hebt) is die woede vaak lastig te begrijpen en het is vooral ook lastig hoe je er mee om kunt gaan.
Woede komt voort uit onmacht, en van een baby is woede gemakkelijk te begrijpen: een baby voelt honger, rare gevoelens in z’n buik, pijn, maar heeft geen flauw idee wat dat allemaal is. Een pasgeboren baby kan echt in paniek raken van dat soort gevoelens. Na verloop van tijd leert een baby dat er troost zal komen, dat die rare gevoelens weer over zullen gaan, en de paniek verdwijnt. Naarmate een baby meer controle over zichzelf en z’n omgeving krijgt, komen er ook verlangens om iets voor elkaar te krijgen: hij ziet iets dat hij wil hebben, maar kan er niet bij. Dan kunnen er woedeaanvallen uit frustratie ontstaan. Hoe meer een kind leert hoe het zelf bij kan dragen aan het stillen van een verlangen (en hoe meer het kind leert om verlangens uit te stellen), hoe minder de woedeaanvallen.
Voor iemand met ASS is dat allemaal veel lastiger. Als je alle details ziet is het lastig generaliseren. Het duurt veel langer voor je uit de steeds veranderende vlekken die je waarneemt de dingen om je heen begint te zien. Het verschil tussen jouzelf en de rest van de wereld leer je daardoor ook niet begrijpen. En als je, op veel latere leeftijd, begint te begrijpen hoe de dingen mechanisch werken, is dat hoe je alles onder controle probeert te krijgen.
Mensen blijven daardoor onbegrijpelijk. Die hebben een eigen identiteit, een eigen wil, die anders is als die van jouzelf. Omdat de rest van de wereld en jij één zijn (je hebt geen eigen “ik”) is dat iets dat niet te begrijpen valt. De woede uit onmacht die “gewone” kinderen op jonge leeftijd hebben blijft veel en veel langer bestaan.
Doordat je niet kunt generaliseren zijn gevoelens ook veel moeilijker. Elke keer dat je iets voelt verschilt dat van een vorige keer. Elk gevoel is dus nieuw. Elk gevoel is beangstigend, en het is (later) onmogelijk om iets te vertellen over wat je voelt: je moet dan alle details vertellen, alle context. Je krijgt gevoelens niet onder controle, je krijgt er geen grip op.
Daar komt nog iets anders bij. Als je je probeert voor te stellen dat je “ik”-gevoel de hele wereld omvat (de dingen en de levende wezens waaronder mensen), dan is het te begrijpen dat alles wat er in jouw ogen mis is met de wereld hard aankomt. Dat er een enorme urgentie is om de problemen van de wereld op te lossen.
Dat oplossen doe je door je strategie die je hebt geleerd over hoe dingen werken toe te passen: analytisch, je benadert de wereld als een mechaniek dat kapot is en gerepareerd moet worden. Dat een samenleving uit mensen bestaat en dat hoe mensen in elkaar zitten nou eenmaal betekent dat er gemakkelijk van alles mis loopt, dat kan alleen maar door heel hard na te denken begrepen worden ….. Als je de wereld mechanisch bekijkt is het onbegrijpelijk dat er nog honger bestaat, dat er onrechtvaardigheid bestaat. Dat zijn problemen die prima zijn op te lossen. Mensen zijn dus te dom, of ze zijn kwaadaardig.
Dat die oplossing niet komt, raakt aan jou als persoon. Het is dus geen wonder dat veel mensen met ASS woedend zijn op de wereld, teleurgesteld in mensen.
Begrijpen is één ding; er mee omgaan is veel lastiger. Hoe doe je dat?
Wat je in ieder geval niet moet doen is om de zonnige kant van de zaak te laten zien, om te gaan uitleggen dat het juist zo mooi is dat er zo veel goed gaat. Voor mij is dat erg lastig: ik probeer nou juist van alles het positieve te bekijken. Dat dat niet helpt komt niet alleen doordat de ander dan de neiging krijgt om juist z’n eigen standpunt te verdedigen. Het is ingewikkelder.
Als iemand met ASS vertelt wat er allemaal mis is in de wereld, en hoe erg dat is, praat hij eigenlijk over z’n gevoelens. Dat is moeilijk voor te stellen, maar zo is het voor iemand met ASS. Er is geen onderscheid tussen z’n gevoelens en wat die gevoelens veroorzaakt. Een aanpak in de zin van “de feiten zijn zus, en ik reageer daar zo op omdat ik er op een bepaalde manier tegenaan kijk; ik kan er ook op een andere manier tegenaan kijken” werkt niet bij iemand met ASS.
Ik denk dus dat je het op die manier kunt opvatten: als iemand met ASS praat over z’n woede en z’n teleurstelling in mensen, praat hij eigenlijk over z’n gevoelens. Het beste wat je dus kunt doen is luisteren.
Dat is veel lastiger dan het klinkt, omdat er in zo’n verhaal vaak mededelingen voor komen die volgens jou niet kloppen. Je hebt de neiging die misverstanden op te helderen, omdat daardoor het zwarte beeld een stuk lichter wordt. Die neiging moet je zien te weerstaan. Probeer het echt te zien als een verhaal over iemands gevoelens.
Ik denk dat dat ook het enige is dat je kunt doen: het verlichten, daartoe ben je onmachtig. Dat kan veel beter op andere momenten, als je samen iets leuks doet: *dat* verlicht. Het is aan degene met ASS zelf om dat tegen elkaar af te wegen, de zwaarte van de woede en teleurstelling, en de vreugde van samen dingen doen, van kijken naar wat mooi is.
Hallo Sylvia
Het verhaal van Anna kan ik mij helemaal in vinden. Het zou eigenlijk mijn verhaal kunnen zijn, ik vat het even samen;
* Sta op het punt weg te gaan bij mijn man, vooral vanwege de kinderen die gewone dingen nodig hebben, zoals thuis vrienden en soms als pubers lawaai kunnen maken. Een stiefvader met vele prikkels die leiden tot frustratie en woede, hun jeugd verpest daardoor en willen de kinderen zelf weg. Gesprekken met een psycholoog leiden tot niets maar mijn oudste wil nu niet meer met hem praten.
Ook een paar keer mail of brieven geschreven maar altijd weer in oude gedrag, man die over reageert en zegt dat hij niet alles hoeft te pikken. Steeds dreigend naar de kinderen het huis uit en zakgeld willen stop zetten, vriendinnen mogen niet meer komen slapen, niet op zijn stoel zitten of op zijn bank liggen, mag absoluut niet zijn spullen verplaatsen, stopt alles weg uit wantrouwen(koekjes, chips) wil zijn eigen overhemden wassen, grote drang naar overwerk en daar altijd mee bezig zijn, alles draait om geld, heb ook de indruk dat het de kinderen heeft beschadigd, ook zo’n behoefte aan time out, liefst ging ik in een klooster om na te denken, mensen en kinderen snappen niet dat je nog steeds gevoelens kunt hebben. Die zijn het gezeur ook wel een beetje zat.
Met verbazing heb ik het gelezen. Ben inmiddels 11 jaar samen. Ik denk dat mijn partner ook asperger heeft en 2 jaar geleden kwam ik daar achter. Ook recentelijk weer mee geconfronteerd maar hij wil er niets van weten en ziet het als een belediging. Ik heb er ook een boek over gelezen en toen werd alles duidelijk. Mijn kinderen hebben hier niet om gevraagd en die willen er ook niet mee dealen. Alles moet altijd volgens zijn regels. Er kan nooit iets spontaan. Zijn agenda is een lopende planner en als daar in geschoven moet worden is hij van slag. Alle miniuurtjes in het weekend open mag ik invullen.Ik heb een stiefgezin waarbij 2 eigen kinderen en hij ook 2 kinderen heeft in precies dezelfde leeftijd bijna uit de pubertijd zullen we maar zeggen. Kinderen ging onderling altijd heel goed met elkaar samen. Hij heeft eerst zijn kinderen het huis uitgewerkt en nu bij mijn oudste zoon het zo slim gespeelt dat die zo uit zijn slof schoot dat mijn oudste zoon nu ook op kamers moet. Ik sta voor de keus met hem verder te gaan met mijn jongste zoon of niet. Heb nog steeds gevoelens voor hem door heel veel goede dingen als intelligentie, rust, financiële betrouwbaarheid(heeft altijd alles op een rijtje) enz, maar ik ben eigenlijk het tegenovergestelde als het gaat om gezelligheid, een knuffel, graag veel mensen om mij heen, ben een pleaser. 2,5 jaar geleden kwam ik er achter dat hij naar erotische massages ging. Dat was zijn manier om ontspanning te vinden tegenover het rotgevoel van mijn kinderen zei hij, dat terwijl we zelf zeker elke 2 weken een keer sex hadden(in ons kinderloze weekenden) en dat vond hij te weinig. Ik zou zo graag iets van Anna horen hoe het haar nu is vergaan. Of ze het vol heeft kunnen houden. Sylvia zou je haar mijn emailadres willen geven, ik zou het heel leuk vinden om eens contact met haar te hebben. Mooi dat je deze site in de lucht houdt, bied denk ik veel mensen steun.
Sorry, maar ik kan pas email adressen geven wanneer iemand daar zelf toestemming voor geeft.
Je verhaal zet veel gedachten in gang. Ik denk dat het hier op neer komt:
– In een relatie bestaat er niet zoiets als “normaal” of “abnormaal”. Of je partner wel of niet een diagnose krijgt doet dus in feite niets ter zake; een diagnose kan wel helpen elkaar beter te begrijpen.
– Wat heel erg nodig is, is om de tafel gaan zitten, en alle problemen bespreken. Dat je partner niet tegen overprikkeling kan is een feit, en jullie kunnen brainstoremn hoe daar mee om te gaan. Dat de kinderen ten onder gaan aan starre regels is ook een feit. Dat hij er niet tegen kan wanneer z’n spullen worden verplaatst is ook een feit.
Dat zijn allemaal zaken waarvan jullie met z’n tweeën kunnen bedenken hoe je er mee omgaat, op zo’n manier dat het niet ten kosten gaat van iemand.
Ik weet niet goed of ik zo duidelijk heb gemaakt wat ik wil zeggen; ik hoop het 🙂
Dank voor je reactie, we gaan er aan werken, feiten bespreekbaar maken en hopen op beter. Gr.
Herkenbaar allemaal. Ik heb 18 jaar lang een relatie gehad met een man met ASS-trekken (niet getest, met hem is niks mis zegt hij). In de relatie botste het alleen als ik aangaf wat ik emotioneel gezien graag wilde. Met name de vraag over kinderen of niet was voor hem heel lastig te handelen. Uiteindelijk kregen we een zoontje samen. De wens voor een tweede kindje werd hem echter teveel. Hij ging emotioneel helemaal op slot en uiteindelijk is de relatie toch heel plotseling gestrand. Het is een heel pijnlijke periode geweest, waarin ik veel verwensingen naar mijn hoofd heb gekregen (als jij maar een betere partner was geweest, dan…jij bent nooit tevreden met wat je hebt….je bent een k..wijf). Nu ik steeds vaker niet meer met hem meedacht, kreeg ik ook steeds vaker een verbale emmer stront over me heen. Toen mijn zoontje, toen 3, hem vroeg waarom hij eigenlijk geen broertje of zusje kreeg, antwoordde hij bloedserieus dat mama maar snel een andere vriend moest zoeken die daar wel voor kon zorgen. Bij de notaris voor de afwikkeling van de scheiding kreeg ik te horen dat hij hoopte dat ik ter plekke onder een auto zou lopen. Kortom: heftige periode. Nu ruim twee jaar verder mag ik dagelijks worstelen met communicatie met hem. Hij wilde per se co-ouderschap, niet alleen omdat hij onze zoon ook ongeveer de helft van de tijd wilde zien, maar ook omdat dat financieel veel gunstiger was voor hem. Simpele dingen in de opvoeding als bedtijd, schoolzaken, zakgeld, e.d. zijn niet met hem af te stemmen. Hij ziet zijn gezin als een compleet afgebakend geheel van het mijne. Dingen die de opvoeding van onze zoon aangaan, mag ik niet bespreken, want dan bemoei ik me met zijn gezien. Ik mag als ik mijn zoon naar hem breng, niet binnenkomen, maar moet aan de deur blijven staan, hij sluit zijn leven helemaal af voor mij. Kiezen voor co-ouderschap is ook kiezen voor overleg en voor gezamenlijk ouderschap. Ik voel me gevangen in het keurslijf van co-ouderschap. Ik mis hem totaal niet als vriend, ik ben weer helemaal mezelf na de scheiding, maar ik mis wel op alle fronten een mede-ouder voor mijn zoon. Co-ouderschap werkt totaal niet met iemand met een ASS-achtige stoornis. Leuk bedacht door de overheid (en heel fijn dat mijn zoon hem vaak kan zien), maar voor de ex-partner is het een hel om bij elk ding dat je als ouder graag wilt bespreken, afstemmen of delen, weer tegen die communicatieve muur aan te lopen. Vooral het negeren is het allerergst. Ik stuur hem een mail of app met een vraag over onze zoon en er volgt standaard geen reactie. Hij weigert om een gezamenlijke agenda voor onze zoon bij te houden, met als gevolg dat ik informatie mis over bijvoorbeeld artsenbezoek of schoolaangelegenheden (ja, heb de school meerdere malen vriendelijk doch dringend verzocht informatie twee keer uit te reiken). Ik realiseer me dat ik zijn houding nooit kan veranderen en dat ik het ermee zal moeten doen, maar wat is het lastig om op papier co-ouderschap te hebben en in de praktijk me daarin zo alleen te voelen.
Dat lijkt me inderdaad een extreem lastige situatie!
Communiceren met iemand met ASS vergt veel van jezelf, en dat is op te brengen in een relatie, vooral wanneer je steeds terugvalt op je basisvertrouwen, maar dat is er in jouw situatie nou juist niet.
Ik wens je alle sterkte!
Correctie: co-ouderschap werkt totaal niet met jouw ex-partner met een ASS-achtige stoornis.Lijkt me een beetje kort door de bocht generaliserend om op basis van jouw eigen ervaring met een ex die volgens jou ASS-trekken heeft om zo’n uitspraak te deponeren. Dat iemand ASS of ASS-trekken heeft en dit inderdaad de communicatie een heel eind bemoeilijkt, zeker als het om emotioneel beladen zaken gaat, wil niet zeggen dat co-ouderschap daarom niet zou werken met iemand met ASS. De ene ouder is de andere niet en dat geldt net zo goed voor een ouder met ASS. Ik ken ook voorbeelden er na de scheiding (ook al betreft het weliswaar geen co-ouderschap situatie) wel altijd goed overleg was over zaken die het belang van het kind betroffen, beide ouders altijd samen naar ouderavonden gingen, dat beide ouders na de scheiding op vriendschappelijke voet met elkaar bleven staan, zelfs verjaardagen van het kind gezamenlijk vieren en beide ouders ten alle tijden naar het kind gericht zijn op de band tussen het kind met de andere ouder zo goed mogelijk te houden, of m.a.w. elkaar niet af te vallen. Dat jij pech hebt met je ex wil niet zeggen dat je zulke uitspraken mag doen over alle mensen met een ASS-achtige stoornis!
Geheel mee eens!
Beste Sylvia,
Wat een herkenbaar beeld, met een paar griezelig rake teksten die ik als citaten van mezelf herken. Ik (47, drs. IQ 124, getrouwd, 2 kinderen, belabberde carriere) heb sinds eind 2011 mijn “Aspie-certificaat”.
Ik dank je hartelijke voor weer een klein stukje inzicht, m.n. dat het gebruik van (omhaal van descriptieve) woorden in feite een verwoording is van gevoel. Ik ben al jaren op zoek naar een soort “vocabulaire van gevoel”, maar realiseer me na het lezen van jouw blog dat ik dat inderdaad al heb. Alleen op een heel andere manier dan ik ooit had gedacht.
Dank je voor deze feedback!!!
Hoi sylvia en ernst,
Mijn vriend en ik zijn beiden afgekeurd op psychische gronden dus veel en onregelmatig thuis. Nu 53 en 57 jaar en 18 jaar samenwonend. Beiden eerdere samenwoon-relaties gehad.
Wat n herkenning bij lezing van je blog.
Na al die jaren , eigenlijk in m n eentje , creativiteit stoppen in allerlei oplossingen voor onze dagelijkse problemen. Zoals bijvoorbeeld :
-ik woon min of meer boven, hij beneden
-bezoeken leggen we niet standaard samen af
-als we samen ergens heen gaan komen we vaak apart terug. Kan hij zijn prikkels alleen verwerken…
-ik verwacht inmiddels met grote moeite geen spontane genegenheid of liefdesuitingen . Áls er iets komt is t meegenomen…
– k probeer niet teveel op al zijn kritiek op mij in te gaan…”wáarom doe je dat toch zo !” Een simpel “Daarom” is soms wel zo rustig…
– als k eet is dat vaak op afstand van hem. Hij kan o.a, niet tegen eetgeluiden, en ik heb rust nodig vanwege mijn problemen met mijn eetstoornis.
-we slapen in aparte kamers. Hij stoort zich aan allerlei geluiden en ik kan niet tegen zijn slaapproblemen. (Apneu??)
– ik neem nu al n hele tijd geen initiatief meer tot seks, en hij doet t niet. als daarbij iets “mis” ging was hij altijd negatief over mij.(je stinkt uit je mond, je benen prikken na t ontharen etc etc) . Dat kan ik nu helemaal niet handelen met mijn negatieve lichaamsbeeld.
-als hij woedend is om een onzin-ding in mijn ogen probeer ik weg te gaan. Hij pakte me al eens bij de keel toen ik te lang door “zeurde”….
– ik heb nu wéer therapie voor mezelf(na vanaf m n 16 e al regelmatig opnames en jarenlange therapie gehad te hebben)om met steun en bevestiging steviger te worden in deze relatie.
Hij is nu 57 en kreeg ooit “borderline” als diagnose maar ook wel”depressie”… .”stemmingswisselingen”??…Inmiddels denk ik dat t niet uitmaakt of er n diagnose wordt gesteld. Zou Bij hem trouwens onmogelijk zijn omdat hij niks wil: De hele therapeutische wereld is slecht in zijn ogen. Overigens ook wel na slechte ervaringen hiermee in zijn jeugd. Gaat gelijk in de slachtofferrol of de aanval als t om hem en zijn gedrag gaat….
Onze relatietherapie van twee jaar geleden was volgens hem gelijk na 1 keer al niks. Waardoor ik in m n eentje doorging. Mijn eigen eetstoornis die op m n 16 e ontstond was na al die jaren namelijk oók weer op gaan spelen ….k was zó moe van t vechten voor “ons” terwijl hij zich verloor in chatten met vrouwen . Na zijn vrij snel opgebiechte eerste daadwerkelijke bezoek aan zo iemand was voor mij de -zoveelste- grens bereikt. En liep ik aan tegen mijn levensgrote verlatingsangst . Vandaar dus die relatietherapie….
Nu ben ik zelf dus al weer bijna twee jaar wekelijks in psychotherapie, bij n therapeute die gelukkig oók oog en begrip heeft voor mijn partner. In crisissituaties heeft ze hem n.l ook twee keer gezien, waardoor zij niet zegt” je komt tekort in deze relatie dus weggaan is t beste” . Zij zag toen hoe hij naar mij keek…..
Dit Samenleven van ons is dus n situatie die nooit voorspelbaar is. Mijn please-gedrag werkt bij hem niet. Hij valt n l niet te pleasen, omdat wat de ene dag voor hem werkt de andere soms helemaal niet. Maar……. Zo helpt zijn grillige gedrag mij weer om niet in mijn please-valkuil te vallen of teveel te verstrikken in mijn eigen obsessieve gedrag.
Kortom:zo helpen we elkaar.
….in het samen léven en wonen. We denken/weten allebei dat we niet alleen zouden kunnen wonen. Dus blijven zoeken naar de juiste vormen…..vooral ik , want van hem komt niet zoveel….wil t liefst diep van binnen nog steeds “gewoon” zijn……
Een vraag die bij mij op deze leeftijd steeds meer gaat leven en waar ik benieuwd naar ben hoe dat voor anderen in zo n situatie is ,is de volgende.:
Hoe kijken jullie aan tegen oud of ziek worden ?
Het evenwicht in dit soort samenleven is namelijk zo wankel . De fitheid en t incasseringsvemogen van de éne partner wordt door de jaren heen vaak meer aangesproken om de relatie te laten werken.
Als ik ziek ben , of migraine heb merk ik nu al hoe moeilijk het is als ik kotsend boven de wc hang en hij alleen maar zegt dat t ” zo lastig is dat ik dit altijd op momenten heb dat hij moe is”
Ik wéet dan dat hij dit niet zo bedoeld maar als k zo kwetsbaar ben voelt die eenzaamheid zó vreselijk alleen…..en is nauwelijks nog te handelen merk ik….
Hoe denken jullie over oud of ziek worden waardoor jullie wankele relatie-evenwicht iig verstoord zal worden?
Hartelijke groet
Jet
Hoi Jet, ik ga even de tijd nemen om daar op te antwoorden: hele lastige vraag!
Hoi sylvia,
Vandaag deze vraag ook nog met mijn therapeute besproken.
Bij chronische ziekte of uitval van mij zag zij iets van thuiszorg of woonbegeleiding als noodzaak en mogelijkheid. Hij zal deze zorg niet kunnen handelen dacht zij, net als ik ………Alhoewel hij daar zelf ooit een positief idee van zei te hebben. ” tegen die tijd zul je misschien nog wel versteld staan hoe dat zal gaan”. Zijn zelfinschatting blijkt echter vaak nogal eens n óverschatting….
Als híj iets chronisch zou krijgen moeten we zien hoe t gaat denk ik. Zijn verkoudheden zijn nu al n drama. Ervaring met periodes van zijn herniapijn leerde ons wel dat hij soms dan op den duur minder eisend kan worden …..maar voor hoe lang? Deze pijn ging uiteindelijk n.l. altijd wel weer over…
Teveel met (angst voor) de toekomst bezig zijn is natuurlijk ook niet goed , maar in ons geval wel realistisch denk ik.
Groetjes jet
Dank je voor het delen!
Dat van die thuiszorg had ik inderdaad ook al bedacht. Mantelzorg is nu het devies, maar in dit soort gevallen is dat onmogelijk.
Ja, mantelzorg voor elkaár is iig niet mogelijk dan. En kinderen hebben we, gelukkig(!) niet. Dat had ik echt niet kunnen handelen . Beaamde ook mijn therapeute nu…..alhoewel hij dat destijds als n goede optie zag…..m n om zijn eigen leven zinvoller te maken(zegt en denkt hij). Ja, hij is ook behoorlijk depressief ….
Maar zijn moeder en broer hebben soortgelijke problemen en zijn neefje gediagnosticeerde PDDNOS, dus t zit wel erg in de familie….
Mantelzorg van vrienden / familie zou misschien n optie zijn. Er is in groningen een woningbouwvereniging ” Lefier” die een mantelzorgwoningen-flat heeft gebouwd. Was dinsdag op tv. Daar werd dit in praktijk gebracht. Zoiets zou voor ons wellicht n optie zijn bij ouderdom of ziekte. Samen en ook apart van /met anderen . T is n initiatief wat ze elders ook onderzoeken schijnt…
Onze relatie heeft overigens ook nog goede kanten hoor! Dat zou je haast vergeten door de opsomming van alle moeizame dingen die ik gaf…
Zijn grote gevoeligheid, humor en intelligentie zijn er gelukkig ook nog. En onze gedeelde interesse in onze grote moestuin op een volkstuincomplex houden we ook al ruim 10 jaar vol…
Maar mijn grote creativiteit (k heb o.a. kunstacademie gedaan)op allerlei vlakken is al die jaren wel n grote uitweg en inspiratiebron/noodzaak geweest om deze relatie vorm te kunnen blijven geven.
Een haptotherapeute waar ik jarenlang zeer goede ervaringen bij had zei ooit dat “een kabbelende relatie niet echt bij mij paste” . En dat is denk ik ook wel zo.
Dat is dus ook een kwaliteit van deze relatie. Dat Houd ik hem ook vaak voor, want zelf ziet hij dat niet altijd zo…..
Bedankt voor je actieve meedenken.!
Heerlijk te ervaren dat ik , en wíj, niet alleen blijk(en) te zijn….
Beste Sylvia, vanmiddag las ik in een tijdschrift een artikel van jou over Asperger en het was een eye-opener. Ik heb een vriend (leeftijd 50 jaar) met wie ik sinds 1 jaar dagelijks mailcontact heb en die ik elke 2 weken opzoek. Het mailcontact verloopt steeds zwaarder en het voelt alsof ik alles verkeerd schrijf; veel misverstanden en boosheid van zijn kant en moedeloosheid en onbegrip van mijn kant. Na dit artikel ben ik de hele avond bezig geweest met lezen over Asperger en het lijkt alsof alle puzzelstukjes allemaal in elkaar vallen. Ik weet vrijwel zeker dat hij Asperger heeft maar vraag me af of hij het zelf ‘weet’. Het bezorgt mij een enorm grote opluchting omdat ik nu ‘begrijp’ waardoor alle misverstanden worden veroorzaakt en waarom hij en onze vriendschap zo complex is. Ik vraag me af of ik ‘Asperger’ moet aankaarten bij hem; ik vermoed dat hij er niets van wil weten. Belangrijk is nu ook, dat ik ermee leer om te gaan en de juiste houding weet je vinden. Hartelijk dank voor het schrijven van dit artikel en ik hoop nog veel uit je blog te halen waarmee ik mijn voordeel kan doen. Groeten, Monique.
Hoi Moniek, dank voor je reactie.
Zoals ik er tegen aan kijk is het voor jezelf inderdaad een stuk gemakkelijker als er zo’n “etiket” is, omdat je er over kunt lezen, en het daardoor gemakkelijker voor je wordt om de ander te begrijpen.
Voor je vriend heeft het alleen een voordeel als hij vindt dat hij steeds (meestal op verschillende terreinen) tegen een muur oploopt. Zo’n diagnose, en dan vooral een goede therapeut daarna, kan hem dan enorm helpen met het beslechten van die muren, al zullen er altijd ook flink wat blijven staan.
Het is een moeilijke (maar, vind ik, waardevolle) uitdaging waar je voor staat!
Dit bericht is zo herkenbaar voor mij! Mijn vriend heeft hoogstwaarschijnlijk Asperger – we weten nog niet of we de stap naar een ‘officiële’ diagnose willen zetten. Ook hij is heel teleurgesteld in de wereld, en hij is ervan overtuigd dat alle mensen intrinsiek kwaadaardig zijn. Zijn wereldbeeld lijkt voor mij vaak heel zwartgallig, en daar kan ik het best moeilijk mee hebben. Ik probeer – misschien in al mijn naïviteit – toch te geloven in de goedheid van de mensen. De logica van mijn vriend begrijp ik ook vaak niet, net zoals hij mijn logica niet vat. Dat maakt het moeilijk om samen bepaalde situaties vanuit verschillende standpunten te leren zien. Mij helpt het al heel veel om hier te lezen over koppels die in een vergelijkbare situatie zitten, of die voor mij herkenbare ervaringen delen. Bedankt daarvoor!
Dank voor je reactie!
Hoi Sylvia, ik was al vroeg op en las je website. Ik denk er over om weg te gaan bij mijn partner. Ik en mijn kinderen zijn al zo vaak teleurgesteld en emotioneel gekwetst. Weet jij waar ik op een goede manier hulp zou kunnen krijgen. Het zou mooi zijn om uitleg te krijgen hoe je als partner van een autist moet leven. Gewoon wat handvatten als laatste optie. Alvast bedankt, Esther
Hoi Esther,
Als het goed is is er in elke regio wel een therapeut die gespecialiseerd is in bijvoorbeeld relatietherapie wanneer één van de partners Asperger heeft. Naar zo iemand kun je natuurlijk uitstekend toe voor hulp voor jezelf.
Volgens mij weet in principe elke therapeut wie die gespecialiseerde therapeut is. Ik zou dus gewoon rond gaan bellen. Succes!!!
Hallo Esther,
Ik denk er ook over weg te gaan bij mijn man. Vooral vanwege de kinderen die bijna geen ander leven kennen dan met een papa die weinig kan hebben, ook niet de gewone dingen die kinderen willen en nodig hebben, zoals thuis met vriendjes spelen en lawaai kunnen maken en logeren en naar een pretpark. Een vader die buitenprportioneel kwaad kan worden en verbaal agressief kan zijn en de kinderen het huis uitkijkt. Als ze daar inderdaad oud genoeg voor zijn, zullen vele prikkels die leiden tot frustratie en woede van mijn man wegvallen en kan ik misschien nog een goed leven met hem hebben. maar wat is er tegen die tijd allemaal nog verder kapot? de kinderen zijn nu pubers en vinden hun jeugd verpest door hun vader, willen bij hem weg en vinden dat ik het allemaal te lang heb laten duren. Hoe is dat bij jou gegaan? Wilden je kinderen ook zelf weg en heb jij hulp gevonden voor jou en de kinderen? Ik zou vooral willen weten wat ik moet doen om voor de kinderen te redden wat er te redden valt, maar het zijn nu ook pubers die gewoon niets meer willen. Mijn man en ik hebben gesprekken met een psycholoog, maar de kinderen willen met niemand praten en hun vader ook geen kans meer geven. Hoe zat dat bij jou? Je leest bijna nooit over kindeen die willen dat hun ouders scheiden. Die van mij willen dat wel en nooit of heel lang niets meer te maken hebben met hun vader.
Hoi Anna,
Hoe kijkt je man zelf aan tegen de relatie tussen hem en de kinderen? Zou er een tussenoplossing te vinden zijn, waarin hij (of jij en de kinderen) een deel van de tijd elders doorbrengen?
Het lijkt me inderdaad niet goed als de kinderen niet gewoon kinderen kunnen zijn doordat ze veel en veel te veel rekening moeten houden met je man.
Sterkte!
Dag Sylvia,
Fijn dat jij al zo snel reageert. Mijn man vindt het heel erg dat de kinderen bij hem weg willen. Hij zegt dat hem pas sinds begin dit jaar, toen hij weer een erge uitbarsting had en wij het niet meer zagen zitten en ik naar huisarts ben gegaan, duidelijk is waar wij last van hebben. Ik heb hem in de afgelopen ruim 10 jaar vaak genoeg in gesprek gezegd dat wat hij zegt en doet niet acceptabel is en slecht voor vooral de kinderen. Dat kwam niet aan en ik heb het ook een paar keer in mail of brief gezet. het ging dan even wat beter, maar na paar maanden verviel hij altijd weer in oude gedrag. Hoe ouder de kinderen werden, hoe meer het ze ging opvallen en hoe minder ze ‘ pikten’ , waarop mijn man weer overreageert en zegt dat hij niet alles hoeft te pikken. Nee, dat hoeft ook niet, maar als er stress of onenigheid is met de kinderen moet hij niet steeds dreigend voor ze gaan staan, ze uit huis willen zetten, het zakgeld stopzetten e.d.
Sinds maart praten man en ik bij psycholoog en er zijn wel dingen verbeterd, zoals niet meer zo negatief praten over alles en iedereen die/wat hem niet aanstaat of over mensen die minder slim, snel etc. zijn dan hij of de dingen/mensen die wij wel leuk vinden, maar hij niet. De woedeaanvallen en het buiten proportie reageren is nog niet heel erg veranderd. Hij vindt zelf van wel, maar dat komt omdat hij het niet gek of buitenproportioneel vindt om flink kwaad te worden als dochter op ‘ zijn’ bank ligt en niet op wil staan als hij ‘ zijn’ programma wil kijken en hij haar ervan beschuldigt dat ze het express doet. Dochter heeft hem er fijntjes op gewezen dat hij ook ergens anders had kunnen gaan zitten of het gewoon had kunnen vragen aanhaar, maar papa kiest volgens haar altijd de weg van meteen de ander beschuldigen. Ook als hij iets kwijt is, dan wordt hij woedend want ik zal wel aan zijn gereedschap hebben gezeten, de hulp zal wel iets verkeerd hebben gelegd etc.
Ik heb ook al aangegeven dat het samenleven op dagelijkse basis zo niet meer leefbaar is voor de kinderen en mij. Hij heeft laatst gezegd dat bij elkaar blijven op een andere dan dagelijkse basis voor hem geen optie is. Daarbij zegt hij dan ook dat het ergste wat er gebeurt als we uit elkaar moeten en het huis verkopen, hij niet meer eerder zal kunnen stoppen met werken. Zo’n opmerking geeft mij het gevoel dat zijn bedrading, of hij nou ASS heeft of niet, zo anders is aangelegd dan die van de meesten, in ieder geval anders dan die van mij en de kinderen. Het geeft me ook het gevoel dat het geen zin meer heeft, wat we ook doen. Nu het er zo enorm om spant, kan hij met niet veel anders komen dan zo’n opmerking of hij kan gewoonzeggen dat als de kinderen bij hem weg willen dat hij dan eenvoudig de knop kan omzetten en ze dan ook nooit meer hoeft te zien en dat ze niks meer van hem hoeven verwachten van studiebijdragen e.d.
Steeds begint hij over het geld, over het verlies dat we zullen lijden bij verkoop huis, dat hij de kinderen een goede toekomst wil geven en het beste met ze voorheeft. De kinderen willen gewoon kunnen doen en niet steeds hoeven nadenken waarover hij nu weer zal uitvallen! Het lijkt erop of hij door ons erop te wijzen hoe we erop achteruit zullen gaan als we uit elkaar gaan in zijn macht wil houden. Maar op een gegeven moment telt niks meer natuurlijk, behalve niet altijd op onze tenen lopen en geen verwensingen en dreiging meer naar de kinderen. Ik heb 26 jaar een leven zonder hem gehad, ik weet wat ik waard ben en heb van werk- en priv’eomgeving altijd positieve feedback gekregen. De kinderen hebben heel wat verwensingen en scheldpartijen te verduren gehad van hun vader. Wat heeft dat bij hun beschadigd? Het feit dat ze hem nog altijd weerwoord durven geven en ook heel rustig af en toe en heel eerlijk tegen hun vader kunnen zeggen waar ze precies zo schoon genoeg van hebben dat ze bij hem weg willen, geeft mij wel het gevoel dat ze zelf ook nog steeds zien dat wat hun vader zegt en doet niet gebruikelijk en wenselijk is. Tegelijkertijd maak ik me ook zorgen wat het met hun doet als mijn man inderdaad besluit ze niet meer te willen zien en ondersteunen als we uit elkaar zouden gaan. Mijn voorkeur op dit moment is een timeout: ik met kinderen even ergens anders of man. Man zegt zich niet uit huis te willen laten zetten, bang te zijn dat er dan geen weg terug is en als ik weg wil, moet ik maar gaan. Nadeel daarvan is dat dit is wat kinderen liefste willen (nare tijd in dit huis, dus we willen hier niet meer wonen), dus die krijg ikniet meer mee terug. Ik voel me al jaren en nu dus nog steeds tussen man en kinderen in staan. Ik zou het liefst een situatie willen van na timeout hopelijk een soort gezinssituatie houden, maar dan wel apart wonend en bijv. in weekend bij elkaar. Kinderen weten dit niet, maar snappen niet dat ik nog kan denken aan een leven met ons vieren in een huis of een relatie zou willen houden met een vader die zo doet/is.
Hoi Anna,
Je snapt dat ik je op geen enkele manier raad kan geven. Je man komt over als erg bang: misschien panisch voor wat hij zou kunnen verliezen.
Ik hoop dat er een manier gevonden kan worden dat niet alles breekt!
Hi Anna,
Wat een herkenbaar verhaal. Het is net of ik mijn eigen verhaal lees alleen heb ik geen kinderen meer in huis. Ben erg benieuwd hoe het bij jullie is afgelopen en hoe het nu gaat.
Beste Anna,
Alsof je een vlieg bij mij aan de muur bent. Zoveel lijken onze verhalen op elkaar. Ik denk er ook over om weg te gaan, maar hij heeft al gedreigd er alles aan te zullen doen om dan de kinderen van mij af te pakken. De hele wereld is dom, boos om alles, urenlange preken over de wereldproblematiek waar ik maar naar moet luisteren, want anders boos. We hebben nu een nieuwe rolverdeling en hij is nu de huisman sinds kort. Heel erg territoriaal. Ik mag niet eens mijn mening geven omtrent het avondeten, want dat is nu ZIJN TERREIN……voorheen had hij op alles kritiek, want hij verdiende al het geld en dus was ik niets waard (letterlijk). Nu zijn de rollen omgedraaid, maar is hij nog baziger geworden. Om knettergek van te worden. Als ik nu een broodje smeer voor de kinderen wordt hij al woest, want het is nu zijn terrein. Ik denk erover om een afspraak te maken met de huisarts, want ik trek dit niet echt heel veel langer.
Hij heeft zijn werk op moeten geven, wat een te groot verlies was, want daar hing zijn zelfbeeld aan vast, nu heeft ie alleen nog de keuken, want hem niet genoeg is qua uitdaging van zijn brein, en als je daar dus ook nog aan knaagt, is ie als de dood om een schim op het behang te warden, waar die vlieg dan tegeoploopt alsof dat niets is.
Kan me voorstellen dat jij daar helemaal tureluurs van word, en zie niet een 1 2 3 oplossing, hij zal zelf tot inzicht dienen te komen dat hij uit angst zo stressig reageert en daardoor alles om zich heen verliest, juist omdat ie panisch is alles om hem heen te verliezen.
Een gevaarlijke self fullfilling proffecy, een zichzelf vervullende toekomstangst.
Gewoon iedere keer als je wat in de keuken wilt gaan doen, gewoon zeggen, zal ik de broodjes smeren of wil jij liever doen, dan laat je het aan hem wat er gebeurt, en kan ie er niet pissig over worden.
Pas wel op dat het niet “zal ik de broodjes MAAR smeren, of wil je het liever TOCH ZELF doen”, ogenschijnlijk zit er belachelijk weinig verschil tussen die zinnen, slechts drie woorden…
MAAR TOCH ZELF, maakt van het factuele eerste zinnetje een zin vol impliciet verwijt en teleurstelling, wat hij omdat ie zo te horen op het randje balanceerd direct triggeren, en dan zijn de broodjes opeens oorzaak van een kanllende ruzie, zoiets onnozels als broodjes smeren kan door de zinsbouw opeens de derde wereldoorlog ontketenen, door de overgevoelige natuur van het bange kind in de volwassen stoere kerel…
Ik wens je veel sterkte en wijsheid, en kan je niets garanderen, maar de kans is weliswaar klein dat hij zelfinzicht krijgt als hij zover heen is, maar desalnietemin is het mij ook gelukt om mezelf bij de haren uit mijn eigen woedende lavameer te sleuren, met heeel veel hulp van Syl natuurlijk, want zonder haar bovenmenselijke inspanning weet ik niet wat er nog van me over zou zijn…
Dank je wel voor je antwoord Ernst. De woorden op een gouden weegschaal leggen is een kunst die ik nog niet beheers helaas. Onze oudste begint nu ook last van zijn vader te krijgen. Papa reageert weer eens agressief…. Hij noemt hem een verwend nest(minachtend), een kluns etc. Terwijl onze zoon hoogbegaafd is (getest) en uiterst sociaal begaafd. Vandaag wezen winkelen met het hele gezin. Resultaat…..
Een overprikkelde vader. Had ik kunnen weten natuurlijk. Alleen ik mag niets online bestellen en hij wil bepalen wat er wordt gekocht. Ik verdien het geld. Hij beheert het geld. Vandaag heb ik hem bedankt dat ik laarzen mocht kopen (van mijn eigen verdiende geld). Er gaat hier ergens iets goed mis. Ik wil de lueve vrede bewaren omwille van de kinderen, want een scheiding met hem wordt zeker een vechtscheiding en daar wordt niemand beter van. Toch?
Och Chantal wat herkenbaar .Ook bij ons is de keuken en wat er te eten valt opeens zijn terrein.Hij experimenteert er lustig op los en er is maar een reactie mogelijk: een positieve.
Is het niet zo lekker, dan eet ik het gewoon op. Verschuif ik iets op mijn bord, en verander zo iets aan de presentatie, dan is woede mijn toetje. Hele verslagen krijg ik over hoe en waarom je iets zus of zo moet bereiden.Ik ben 62 kook al vanaf mijn vijftiende. Opeens is de keuken verboden terrein voor mij.Het zou natuurlijk kunnen dat ik een heel slechte kok ben, maar dat is niet zo.Op verzoek van de kinderen maak ik nog steeds speciale gerechten maar nu vanaf de bank,als een verslaggever geef ik commentaar en adviezen richting keuken: “Nu het vuur lager-pas over een kwartier de groenten erbij-enz enz..Vaak benijden vooral vrouwen mij, hun partner kookt nooit!!!.En vaak voel ik me verdreven van een terrein dat zo lang het mijne was en als iets heel belangrijks voor me was: Mijn kinderen en alle die mij lief waren van voedsel voor zien.Het gaf troost-geborgenheid-plezier voldoening. Maar het mag niet meer…..
Probeer te bedenken wat je zelf wilt:
Wil je graag dat hij kookt, laat hem dan ook koken, en ga niet vanaf de bank roepen hoe hij het moet doen.
Wil je af en toe graag zelf koken? Maak afspraken over wie wat wanneer doet. Wanneer dat met een rooster per week gebeurt zal hij daar zeker geen bezwaar tegen hebben.
Wil je dat het jouw terrein blijft? Ga dan de strijd aan (maar vraag je heel sterk af waarom je wilt dat het jouw terrein blijft).
En verder: oneerlijk zijn heeft geen enkele zin. Als je iets niet lekker vind, zal hij dat toch zien.
Iets aan de presentatie veranderen voor je gaat eten lijkt me onnodig.
Er zijn genoeg punten waarop je tot elkaar kunt komen, heb ik het idee. En sorry als ik hier in te streng klink.
Nee hoor prima dat je even streng tegen me bent. Hij is vaak onzeker en vraagt dan hoe het verder moet en ik roep dan vanuit de huiskamer.
Heb ook bedacht dat als ik ook weer een dagje wil koken dat het af te spreken is.
En ook dat hij zich dan niet met de gang van zaken bemoeit. Verder is het natuurlijk fijn dat hij ergens helemaal in op kan gaan.
Het is in zoverre mijn terrein omdat ik bepaalde gerechten op mijn eigen wijze maak en voor mij en de kinderen te maken hebben met sentiment ,jeugd herinneringen. Verder weet ik pas sinds kort dat autisme een rol speelt in ons leven.
Daar ben ik nogal van slag door , het voelt enerzijds als een heel groot verdriet, anderzijds als een bevrijding. Ik kan stoppen met vechten tegen de bierkaai.Hij kan er niets aan doen….maar ik ook niet. Tegen beter weten in voel ik ook zoveel boosheid.
Ik begrijp het. Het is een rouwproces.
Maar het mooie is dat je er niet alleen veel over hem door zult leren, maar ook veel over jezelf.
Helderheid scheppen is nodig, bij iemand met autisme. Het klinkt zo simpel, maar het is heel moeilijk (en nuttig).
Woede is heel goed zolang je maar niet met dingen begint te smijten. Vooral het naar mekaar druiven smijten bracht grote schade toe aan onze leefomgeving. Scherven kun je oprapen maar wie gaat de muur herschilderen als ‘m vol druiven hangt?
Ik denk dat het leven nogal moeilijk is als je niet meteen kunt meehollen. Maar ik denk dat het dan ook leuker is. Je kunt dat Asperger noemen of ADD maar ja. Als ik iets koop ga ik er dan ook oprecht van genieten. Nu was ik in Luttelgeest een motor gaan kopen maar ik ben al 3 maand bezig om hem ingevoerd te krijgen. De motor is van 1990 en heeft geen Europese C.O.C nog niet. Na 2 weken stuurden ze me vanuit Brussel al mijn aangetekende papieren weer helemaal aangetekend terug op op. Je motor heeft een Belgisch PVG nummer. Je behoeft geen validatieattest. Je behoeft alleen een gelijkvormigheidsattest van Honda. Honda België gaf geen attest (aangetekend, ondanks veroordeeld door de EU) Honda Nederland gaf schoorvoetend een attest. Daarmee kreeg ik de fiets nog niet ingeschreven TERWIJL ZE DAT VERPLICHT ZIJN. Omdat de computer de nummer niet slikte.
Dus ik maakte me boos op dat mens achter haar loket. Ik zei awel dat is goed! Ik ga gewoon naar Flevoland en vijs heel die bike uiteen en vijs hem hier voor je neus weer ineen op een Belgisch chassisnummer. Wat moet ik dan doen zegt die? Daar had ik ook niet meteen een antwoord op.
Meteen heb ik alles weer naar Brussel opgestuurd. Zit nu weer 3 weken te wachten. Het komt er wel van. Hoop ik. Mijn CB 450 S staat in de winterstalling. In Luttelgeest nog steeds. Het zal een ferme long way down worden om het ding naar Antwerpen te rijden after all.
Dus ik zit al 3 maanden motorongevallen te bestuderen. Eigenlijk heb ik me een motor gekocht uit boosheid. Of je nu nabij de gorges du Verdon gaat wandelen of nabij Bouillon : het GEBULDER stoort iedereen en bijna constant. Daarom heb ik me dus ook een motor gekocht. If you cannot beat them join them.
Met mijn ouwe CB 450 S rij ik de meeste van die lawaaimakers eruit. Vanaf 2000 toeren tot 8000 toeren blijft zijn koppel constant. Not too crazy not too sane right on the borderline.
Overal waar we 30 jaar geleden gingen crossen is nu verboden. “Enkel voor landbouwvoertuigen en aangelanden”. Awel als ze mij pakken zeg ik dat ik een aangeland ben. 50€ en een straatverbod.
Ik heb de motorbike eigenlijk gekocht om dat ik daarmee een zakje wiet zal kunnen gaan kopen zonder door het Amigo Boras grenssysteem opgemerkt te gaan worden. In 30 jaar heb ik nooit problemen gehad, daar niet van.
Ik vind dat ENG. Waarom moeten ze de mensen gaan uitloeren met anonieme TOV biljetten die per meter weten waar je uithangt? En toch kwam het wel goed. Na dik een uur op de bus gezeten te hebben kwam ik gewoon terug in Dinteloord uit.
Verklaart wel veel.
Groetjes van 1pk
Groetjes terug 🙂
(en inderdaad)
Hé, da’s lang gelee, hoe is het ermee?
Leuk stukje, Sylvia! Als ASS persoontje is het inderdaad moeilijk relativeren over wat er zoal om je heen gebeurd… Wat overigens ook heel erg mee speelt, bij mij althans, zijn verstoringen van je dagelijkse routine en omgeving. Zodra er mannen in fluorjackets in mijn omgeving verschijnen, raak ik lichtelijk op tilt: de manier waarop deze heren het groen “verzorgen” is mij een doorn in het oog. Daar heb ik al diverse keren met de gemeente over gecommuniceerd, maar dat lost niets op. Never mind. Het valt gewoon niet mee om daar luchtig mee om te gaan. Die woede, die je beschreef, gaat ook maar langzaam weg. Ik weet niet of dat voor Ernst ook geldt, maar ik voel me best wel snel verstoord. Maar alle ASS individuutjes zijn natuurlijk weer anders…
Vriendelijke groeten,
Onne.
[…] Gerelateerd: Asperger en boosheid […]